Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Alıntılar(17)

Öte yandan, psikolojik açıdan, yazarların yaratım süreçleri üstüne çeşitli araştırmalar bulunmakla birlikte, bunlar, sayıca yeterli değildir. Hemen hemen hiç bir araştırmanın yapılmadığı kişilik tipleri ve yazarlık üstüne araştırmalar, bize kimlerin yazar olabileceğini ve hatta ne tür yazar olabileceğini yıllar önceden söyleyebilecek belki ileride. Örneğin, bir kişilik tipi olarak ayrıca incelenen duygusal istikrarsızlık öğesi, herhalde en çok şairlerde görülebilecek bir özellik olacaktır. Duygusal iniş-çıkışlar, şairlere birçok durumda esin kaynağı olmaktadır. ‘Titizlik’ adı altında incelenen kişilik tipi ise, herhalde daha uzun soluklu çalışmak durumunda olan romancılara daha uygun düşmektedir.

Kısacası, dışarıdan bakıldığında, psikoloji ile yazını birbirine bağlayan çok sayıda girişim olduğu sanılsa da, daha yapılacak çok iş var. Psikologların yazın insanlarıyla, yazın insanlarınınsa psikologlarla yakınlaşması, bu iki vazgeçilmez etkinlik alanını kuşkusuz güçlendirecek.

Kaynak: Gezgin, U. B. (2017). Psikolojiden Sanata Doğru: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Prof.Dr.Ulaş Başar Gezgin

PSİKOLOJİDEN SANATA DOĞRU: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları Prof.Dr. Ulaş Başar Gezgin SANAT PSİKOLOJİSİ 1. Sanat Psikolojisinin Önündeki 10 Güzergah. 2. Sanatın Sosyal Psikolojisi. 3. Halkların Kardeşliği İçin Kültürlerarası Sanat Psikolojisi. 4. Sosyal Psikoloji Açısından Edebiyat ve İktidar. 5. Yazın ve Psikoloji. 6. Bilişsel Bilimlere İlişkin Bir Roman: ‘Düşünce Balonları’ 7. Bilişsel Yazın Çalışmaları Üzerine Birkaç Değini. GÖRSEL SANATLAR 8. ‘Sinema Kuramları’ Üzerine. 9. Meksika’dan Kayan Çizgili Bir Yıldız: Rius. 10. Bir Ortaköy Resminin Kısa Eleştirisi. SANAT VE SİYASET 11. Sanat ve Siyaset Üstüne Değiniler. 12. Sanat ve Siyaset. 13. Bir Siyonistin Portresi ve Bizim Küçük-Büyük Hastalığımız. 14. Günlerin Adı Yok. YASAKLAR VE DİRENİŞ 15. Gezi Direnişi ve Sanat: Direniş için Sanat ve Sanatla Direniş. 16. Duvar Resminden Korkuyorlar; Sanattan da, Sanatçıdan da...  17. Sansür, Yasak, Özgürlük. 18. Dün Nazım Hikmet, Bugün Kim? 19. Bienal’i Neden Boykot Etmeliyiz? 20. Gezi Direnişi ve Yazarlar Forumu. MÜZİK 21. Arabesk mi Klasik Müzik mi? Peki Sol Müzik Nasıl Olmalı? 22. Devrimci Arabesk ve Arabeskte Devrim.  23. Kemancıya 11 Sus. DİĞER YAZILAR 24. Çokkültürlü Sanat- Çoksanatlı Kültür. 25. Bayezit Bimarhanesi’nde Bir Doktor Jivago. 26. Andrey Byelıy Gürcistan’da. 27. Bir Etik Sorunu: Çevirmen Kararını Yazar Kararının Önüne Koymak. EK: KAVRAMSAL SANAT Toplumsal adalet, 1-6.

Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Alıntılar(16)

Jung’a göre, toplu bilinçdışımızı, önce mitolojilerde ve dinlerde (bu arada, neyin din, neyin mitoloji olduğu, kişinin inancına göre değişmektedir. Örneğin, Zeus’a inanan için, bu, bir din; inanmayan için, mitoloji. Aynısı, tüm dinler için geçerli); daha sonra diğer anlatılarda, belli başlı kişilikler olarak karşımıza çıkacak başörnekleri (arketipler) oluşturur. Birçok dinsel ve dindışı anlatıda karşımıza çıkan bu başörneklerden en yaygın olanları ve açıklamaları şöyledir (bkz. Faber ve Mayer, 2009):

- Bakıcı: Bu, her zaman kadın olmamakla birlikte, anaç bir kişiliktir. Onu diğerlerinden ayıran özelliği, sevecen, şefkatli, fedakar vb. olmasıdır. Birçok ana tanrıça kültünde bunu görüyoruz; ve sonrasındaki birçok sanat yapıtında (çeşitli sosyalist sanat örneklerinde de) bu kişilikle karşılaşıyoruz.  

- Yaratıcı: Bu, yalnızca tanrıya karşılık gelmez. Sanatçılar da, yenilik peşinde koşanlar da bu başörneğe karşılık gelmektedir.

- Halk adamı/kadını: Birçok anlatıda, halktan/kuldan insanlarla zengin/tanrısal insanlar arasında keskin bir ayrım görülmektedir. Yazgısına boyun eğme, bu kesitte, sık görülen bir izlektir.

- Bulucu: Bu kişilik, macera peşinde koşar; yolculuklar, onun için sıradandır.

- Kahraman: Bu, prensesi ejderhadan kurtaran yiğit delikanlıdır. Günümüzde ortaya sürülen yazınsal anlatılar, bunun çeşitlemeleriyle doludur.

- Masum: Bu kişilik, hiçbirşeyden haberi olmayan bir prenses de olabilir; kendi köşesinde bir başına yaşayan elçekmiş de.

- Soytarı: Bu, sarayın güldürücüsü de olabilir; diğer kişiliklere eşlik eden ya da kendisi başlı başına konu edilen (örneğin, Nasreddin Hoca) neşeli bir tip de.

- Aşık: Anlatmaya gerek var mı?! Anlatı kümelerimizde, acılısından ve acısızından bol bol aşk var.

- Büyücü: Kahramanlarımıza olumlu ya da olumsuz etki eden büyücü, günümüzde, ufak ufak başkalaşım geçirip bilimciye, öğretmene vb. dönüşmüştür. O, ortalama insanda olmayan bilgilerle, anlatının akışını değiştirme gücüne sahiptir.

- İsyancı: Bu kişilik, varolanı benimsemez. Doğruları başkadır; dünyayı değiştirmek ister.

- Yönetici: Bu, genellikle güç ve kontrol manyağı olan bildiğimiz kraldır işte ya da başbakan ya da patron ya da komutan vb...

- Bilge: Bu kişilik, büyücünün tersine, iyidir, hep iyidir; ancak, anlaşılması çoğunlukla zordur. Kırk dereden su getirir.

- Gölge: Bu, uygarlığın uğramadığı bir tür barbardır; ya da uygarlığın kendisine uğramasına izin vermemiştir. Karanlığın ve kötülüğün temsilcisi de olduğu olur; nereden baktığımıza göre değişir. 

Kaynak: Gezgin, U. B. (2017). Psikolojiden Sanata Doğru: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Prof.Dr.Ulaş Başar Gezgin

PSİKOLOJİDEN SANATA DOĞRU: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları Prof.Dr. Ulaş Başar Gezgin SANAT PSİKOLOJİSİ 1. Sanat Psikolojisinin Önündeki 10 Güzergah. 2. Sanatın Sosyal Psikolojisi. 3. Halkların Kardeşliği İçin Kültürlerarası Sanat Psikolojisi. 4. Sosyal Psikoloji Açısından Edebiyat ve İktidar. 5. Yazın ve Psikoloji. 6. Bilişsel Bilimlere İlişkin Bir Roman: ‘Düşünce Balonları’ 7. Bilişsel Yazın Çalışmaları Üzerine Birkaç Değini. GÖRSEL SANATLAR 8. ‘Sinema Kuramları’ Üzerine. 9. Meksika’dan Kayan Çizgili Bir Yıldız: Rius. 10. Bir Ortaköy Resminin Kısa Eleştirisi. SANAT VE SİYASET 11. Sanat ve Siyaset Üstüne Değiniler. 12. Sanat ve Siyaset. 13. Bir Siyonistin Portresi ve Bizim Küçük-Büyük Hastalığımız. 14. Günlerin Adı Yok. YASAKLAR VE DİRENİŞ 15. Gezi Direnişi ve Sanat: Direniş için Sanat ve Sanatla Direniş. 16. Duvar Resminden Korkuyorlar; Sanattan da, Sanatçıdan da...  17. Sansür, Yasak, Özgürlük. 18. Dün Nazım Hikmet, Bugün Kim? 19. Bienal’i Neden Boykot Etmeliyiz? 20. Gezi Direnişi ve Yazarlar Forumu. MÜZİK 21. Arabesk mi Klasik Müzik mi? Peki Sol Müzik Nasıl Olmalı? 22. Devrimci Arabesk ve Arabeskte Devrim.  23. Kemancıya 11 Sus. DİĞER YAZILAR 24. Çokkültürlü Sanat- Çoksanatlı Kültür. 25. Bayezit Bimarhanesi’nde Bir Doktor Jivago. 26. Andrey Byelıy Gürcistan’da. 27. Bir Etik Sorunu: Çevirmen Kararını Yazar Kararının Önüne Koymak. EK: KAVRAMSAL SANAT Toplumsal adalet, 1-6.

Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Alıntılar(15)

Toplumsal baskınlıkla birlikte değerlendirilebilecek sistemi meşrulaştırma kavramı, temelde, toplumsal kimlik kuramına dayanıyor. Bu kurama göre, birey, kendini ve ait olduğu grubu yücelten tutum ve davranışlara sahip. Kötülükler, ‘bizden olmayanlar’a yansıtılıyor; böylece, ‘bizden olanlar’ın tertemiz olduğu yönünde, bir kendini idealize etme süreci sözkonusu oluyor. Toplumsal baskınlık kuramı ise, buna bir tuğla daha ekleyip toplumda hiyerarşinin altında olanların, üstte olanları yücelttiğini gösteriyor. Sözgelimi, toplumsal kimlik yaklaşımı açısından, yoksulların, kendilerini yüceltip zenginleri kötü kişiler (insanlığı kalmamış, duygusuz kişiler) olarak görmeleri beklenirken (kimi zaman bunu yapıyorlar ama her zaman değil); onlar, tersine, zenginleri (‘bizden olmayanlar’) yüceltip kendilerini aşağılıyorlar. Arabesk edebiyat, tam da bundan doğuyor. Sistemi meşrulaştırma kuramı, toplumsal baskınlık kuramındaki hiyerarşiyi destekleyici mitler kavramıyla aynı çizgide, ezilenlerin ezenleri yüceltmesine yol açan kimi araçlar olduğunu ileri sürüyor. Edebi anlatılarda, tarihsel olarak, bizden olmayanların kötülenmesinden (“ben sana “vezir olamazsın” demedim, “adam olamazsın” dedim),  bizden olmayanların yüceltilmesine (“zenginin malı, züğürdün çenesini yorarmış”) doğru bir geçiş olduğu söylenebilir. Aynı biçimde, ezilenlerin boyun eğmeyip er ya da geç hakkını aradığı anlatılardan, ezilmenin (yoksulluğun) mutlaklaştırıldığı bir anlatı tarzına geçiş de sözkonusu. 

Kaynak: Gezgin, U. B. (2017). Psikolojiden Sanata Doğru: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Prof.Dr.Ulaş Başar Gezgin

PSİKOLOJİDEN SANATA DOĞRU: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları Prof.Dr. Ulaş Başar Gezgin SANAT PSİKOLOJİSİ 1. Sanat Psikolojisinin Önündeki 10 Güzergah. 2. Sanatın Sosyal Psikolojisi. 3. Halkların Kardeşliği İçin Kültürlerarası Sanat Psikolojisi. 4. Sosyal Psikoloji Açısından Edebiyat ve İktidar. 5. Yazın ve Psikoloji. 6. Bilişsel Bilimlere İlişkin Bir Roman: ‘Düşünce Balonları’ 7. Bilişsel Yazın Çalışmaları Üzerine Birkaç Değini. GÖRSEL SANATLAR 8. ‘Sinema Kuramları’ Üzerine. 9. Meksika’dan Kayan Çizgili Bir Yıldız: Rius. 10. Bir Ortaköy Resminin Kısa Eleştirisi. SANAT VE SİYASET 11. Sanat ve Siyaset Üstüne Değiniler. 12. Sanat ve Siyaset. 13. Bir Siyonistin Portresi ve Bizim Küçük-Büyük Hastalığımız. 14. Günlerin Adı Yok. YASAKLAR VE DİRENİŞ 15. Gezi Direnişi ve Sanat: Direniş için Sanat ve Sanatla Direniş. 16. Duvar Resminden Korkuyorlar; Sanattan da, Sanatçıdan da...  17. Sansür, Yasak, Özgürlük. 18. Dün Nazım Hikmet, Bugün Kim? 19. Bienal’i Neden Boykot Etmeliyiz? 20. Gezi Direnişi ve Yazarlar Forumu. MÜZİK 21. Arabesk mi Klasik Müzik mi? Peki Sol Müzik Nasıl Olmalı? 22. Devrimci Arabesk ve Arabeskte Devrim.  23. Kemancıya 11 Sus. DİĞER YAZILAR 24. Çokkültürlü Sanat- Çoksanatlı Kültür. 25. Bayezit Bimarhanesi’nde Bir Doktor Jivago. 26. Andrey Byelıy Gürcistan’da. 27. Bir Etik Sorunu: Çevirmen Kararını Yazar Kararının Önüne Koymak. EK: KAVRAMSAL SANAT Toplumsal adalet, 1-6.

Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Alıntılar(14)

Toplumsal baskınlık kavramı ise, edebiyatta kişilerarası ve gruplararası eşitsizliğin eleştirel olmayan bir üslupla verilmesi, hatta yüceltilmesi ve toplumsal değişim olasılıklarına açık kapı bırakmak yerine umutsuzluk aşılanması gibi bir dizi görüngü üzerinden yorumlanmaya uygun. Toplumsal baskınlık kavramı, şu tür ifadeler üstünden inceleniyor:

“- Bazı gruplar diğerlerinden daha değerlidir.

- Grubunuzun istediklerini elde etmek için bazen diğer gruplara karşı güç kullanmak gereklidir.

- Hayatta istediğini elde etmek için, bazen diğer grupların üstüne basmak gereklidir.

- Bazı grupların üstte bazı grupların ise altta olması belki de iyi bir şeydir.”

Kaynak: Gezgin, U. B. (2017). Psikolojiden Sanata Doğru: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Prof.Dr.Ulaş Başar Gezgin

PSİKOLOJİDEN SANATA DOĞRU: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları Prof.Dr. Ulaş Başar Gezgin SANAT PSİKOLOJİSİ 1. Sanat Psikolojisinin Önündeki 10 Güzergah. 2. Sanatın Sosyal Psikolojisi. 3. Halkların Kardeşliği İçin Kültürlerarası Sanat Psikolojisi. 4. Sosyal Psikoloji Açısından Edebiyat ve İktidar. 5. Yazın ve Psikoloji. 6. Bilişsel Bilimlere İlişkin Bir Roman: ‘Düşünce Balonları’ 7. Bilişsel Yazın Çalışmaları Üzerine Birkaç Değini. GÖRSEL SANATLAR 8. ‘Sinema Kuramları’ Üzerine. 9. Meksika’dan Kayan Çizgili Bir Yıldız: Rius. 10. Bir Ortaköy Resminin Kısa Eleştirisi. SANAT VE SİYASET 11. Sanat ve Siyaset Üstüne Değiniler. 12. Sanat ve Siyaset. 13. Bir Siyonistin Portresi ve Bizim Küçük-Büyük Hastalığımız. 14. Günlerin Adı Yok. YASAKLAR VE DİRENİŞ 15. Gezi Direnişi ve Sanat: Direniş için Sanat ve Sanatla Direniş. 16. Duvar Resminden Korkuyorlar; Sanattan da, Sanatçıdan da...  17. Sansür, Yasak, Özgürlük. 18. Dün Nazım Hikmet, Bugün Kim? 19. Bienal’i Neden Boykot Etmeliyiz? 20. Gezi Direnişi ve Yazarlar Forumu. MÜZİK 21. Arabesk mi Klasik Müzik mi? Peki Sol Müzik Nasıl Olmalı? 22. Devrimci Arabesk ve Arabeskte Devrim.  23. Kemancıya 11 Sus. DİĞER YAZILAR 24. Çokkültürlü Sanat- Çoksanatlı Kültür. 25. Bayezit Bimarhanesi’nde Bir Doktor Jivago. 26. Andrey Byelıy Gürcistan’da. 27. Bir Etik Sorunu: Çevirmen Kararını Yazar Kararının Önüne Koymak. EK: KAVRAMSAL SANAT Toplumsal adalet, 1-6.

Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Alıntılar(13)

Egemenlerin edebiyatı, bir sürü gibi yönetilen kitlelerin güç figürlerine kayıtsız şartsız boyun eğmesini, bunu yapmayanların cezalandırılmasını ve geleneklere uyulmasını vaaz ediyor. Başkişi, yasalara karşı gelirse, başına gelmedik kalmıyor. Kötüler, çoğu kez, güç figürlerine boyun eğmeyenler olarak resmediliyor ve ‘suçlar’ı cezasız kalmıyor. 

Kaynak: Gezgin, U. B. (2017). Psikolojiden Sanata Doğru: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Prof.Dr.Ulaş Başar Gezgin

PSİKOLOJİDEN SANATA DOĞRU: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları Prof.Dr. Ulaş Başar Gezgin SANAT PSİKOLOJİSİ 1. Sanat Psikolojisinin Önündeki 10 Güzergah. 2. Sanatın Sosyal Psikolojisi. 3. Halkların Kardeşliği İçin Kültürlerarası Sanat Psikolojisi. 4. Sosyal Psikoloji Açısından Edebiyat ve İktidar. 5. Yazın ve Psikoloji. 6. Bilişsel Bilimlere İlişkin Bir Roman: ‘Düşünce Balonları’ 7. Bilişsel Yazın Çalışmaları Üzerine Birkaç Değini. GÖRSEL SANATLAR 8. ‘Sinema Kuramları’ Üzerine. 9. Meksika’dan Kayan Çizgili Bir Yıldız: Rius. 10. Bir Ortaköy Resminin Kısa Eleştirisi. SANAT VE SİYASET 11. Sanat ve Siyaset Üstüne Değiniler. 12. Sanat ve Siyaset. 13. Bir Siyonistin Portresi ve Bizim Küçük-Büyük Hastalığımız. 14. Günlerin Adı Yok. YASAKLAR VE DİRENİŞ 15. Gezi Direnişi ve Sanat: Direniş için Sanat ve Sanatla Direniş. 16. Duvar Resminden Korkuyorlar; Sanattan da, Sanatçıdan da...  17. Sansür, Yasak, Özgürlük. 18. Dün Nazım Hikmet, Bugün Kim? 19. Bienal’i Neden Boykot Etmeliyiz? 20. Gezi Direnişi ve Yazarlar Forumu. MÜZİK 21. Arabesk mi Klasik Müzik mi? Peki Sol Müzik Nasıl Olmalı? 22. Devrimci Arabesk ve Arabeskte Devrim.  23. Kemancıya 11 Sus. DİĞER YAZILAR 24. Çokkültürlü Sanat- Çoksanatlı Kültür. 25. Bayezit Bimarhanesi’nde Bir Doktor Jivago. 26. Andrey Byelıy Gürcistan’da. 27. Bir Etik Sorunu: Çevirmen Kararını Yazar Kararının Önüne Koymak. EK: KAVRAMSAL SANAT Toplumsal adalet, 1-6.

Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Alıntılar(12)

Edebiyatın içeriğine daha derinlikli bir bakış için, sosyal psikolojide, son dönemlerde, üzerinde birçok çalışma yapılan yetkecilik (otoriteryenlik), toplumsal baskınlık ve sistemi meşrulaştırma kavramlarını anmak, yerinde olacak. Toplumsal hiyerarşileri yansıtan, onları yücelten ve/ya da onları yıkımsız/cezasız bırakan; açıkça hiyerarşik (ayrımcı, ırkçı vb.) ya da örtülü hiyerarşik (“insanlar eşit olamaz düşüncesi”) olan araçları sık sık kullanan; kişiliklerin iç dünyalarına vurgu ile, hem iktidarı dar tanımla sınırlandıran hem de apolitiklik iddiasında bulunan kimi edebiyat ürünleri, bu üç sosyal psikolojik kavram için oldukça zengin bir malzeme sunuyor.

Kaynak: Gezgin, U. B. (2017). Psikolojiden Sanata Doğru: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Prof.Dr.Ulaş Başar Gezgin

PSİKOLOJİDEN SANATA DOĞRU: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları Prof.Dr. Ulaş Başar Gezgin SANAT PSİKOLOJİSİ 1. Sanat Psikolojisinin Önündeki 10 Güzergah. 2. Sanatın Sosyal Psikolojisi. 3. Halkların Kardeşliği İçin Kültürlerarası Sanat Psikolojisi. 4. Sosyal Psikoloji Açısından Edebiyat ve İktidar. 5. Yazın ve Psikoloji. 6. Bilişsel Bilimlere İlişkin Bir Roman: ‘Düşünce Balonları’ 7. Bilişsel Yazın Çalışmaları Üzerine Birkaç Değini. GÖRSEL SANATLAR 8. ‘Sinema Kuramları’ Üzerine. 9. Meksika’dan Kayan Çizgili Bir Yıldız: Rius. 10. Bir Ortaköy Resminin Kısa Eleştirisi. SANAT VE SİYASET 11. Sanat ve Siyaset Üstüne Değiniler. 12. Sanat ve Siyaset. 13. Bir Siyonistin Portresi ve Bizim Küçük-Büyük Hastalığımız. 14. Günlerin Adı Yok. YASAKLAR VE DİRENİŞ 15. Gezi Direnişi ve Sanat: Direniş için Sanat ve Sanatla Direniş. 16. Duvar Resminden Korkuyorlar; Sanattan da, Sanatçıdan da...  17. Sansür, Yasak, Özgürlük. 18. Dün Nazım Hikmet, Bugün Kim? 19. Bienal’i Neden Boykot Etmeliyiz? 20. Gezi Direnişi ve Yazarlar Forumu. MÜZİK 21. Arabesk mi Klasik Müzik mi? Peki Sol Müzik Nasıl Olmalı? 22. Devrimci Arabesk ve Arabeskte Devrim.  23. Kemancıya 11 Sus. DİĞER YAZILAR 24. Çokkültürlü Sanat- Çoksanatlı Kültür. 25. Bayezit Bimarhanesi’nde Bir Doktor Jivago. 26. Andrey Byelıy Gürcistan’da. 27. Bir Etik Sorunu: Çevirmen Kararını Yazar Kararının Önüne Koymak. EK: KAVRAMSAL SANAT Toplumsal adalet, 1-6.

Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Alıntılar(11)

Edebiyat ve iktidarı sosyal psikoloji açısından incelediğimizde, öncelikle, iktidarın dar ve geniş tanımlarını ayırmak gerekiyor. Dar tanımıyla iktidar, resmi söylemin sandığa hapsettiği yasama-yürütme-yargı ekseninde gerçekleşen bir olgu. ‘İktidar partisi’ sözü, bu dar tanıma karşılık geliyor. Geniş tanımda ise, iktidar, Foucault’cu bir yorum üzerinden, gücün ve hiyerarşinin olduğu her ilişkide varolan daha geniş bir olgu olarak okunabiliyor. İkinci okumada, en az iki kişinin yer aldığı bir etkileşimde uyulması beklenen toplumsal roller öne çıkıyor. Egemenlerin ‘iktidar’ı dar anlamına kilitlemesinin nedeni, gündelik olanın siyasallığını örtüp onu ideolojik bir perdenin arkasına sürüklemek olarak karşımıza çıkıyor. Bu dar-geniş gerilimi dolayısıyla, egemenler, iktidarı darmış gibi gösterecek kimi araçları gereksiniyor. Bu araçlardan biri, elbette, edebiyatı da kapsamak üzere sanat ürünleri. Dar tanımıyla iktidar ile edebiyat ilişkisi, siyasetçilerin edebiyatla ilişkileri ve edebiyatçıların siyasetle ilişkisi gibi bir ikilik üzerinden tariflenebilir. Böylece, edebiyatçının hangi partiyi ya da örgütü desteklediği ve hatta bunların üyesi ve yöneticisi olduğu gibi sorular, odağımıza yerleşecektir. Aynı biçimde, edebiyat dünyasına etki eden, ancak kendisi edebiyatçı olmayan siyasetçiler de ayrı bir çalışma konusu olacaktır. Geniş tanımla ilerleyen bir iktidar ve edebiyat çetelesi ise, edebiyatın ve edebiyatçıların toplumsal ezim (zulüm) ve baskılar ve güç asimetrileri (ezilenler ve azınlıklar) karşısında (ve/ya da yanında) nasıl bir konum aldığı üzerinden ilerleyecektir. Bu açıdan, edebiyata dışarıdan etki eden güç olarak iktidar, edebiyata içkin olan iktidar ve edebiyatın perçinlediği dar ve geniş tanımlı iktidar gibi bir üçleme, anlamlı olacaktır.

Kaynak: Gezgin, U. B. (2017). Psikolojiden Sanata Doğru: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Prof.Dr.Ulaş Başar Gezgin

PSİKOLOJİDEN SANATA DOĞRU: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları Prof.Dr. Ulaş Başar Gezgin SANAT PSİKOLOJİSİ 1. Sanat Psikolojisinin Önündeki 10 Güzergah. 2. Sanatın Sosyal Psikolojisi. 3. Halkların Kardeşliği İçin Kültürlerarası Sanat Psikolojisi. 4. Sosyal Psikoloji Açısından Edebiyat ve İktidar. 5. Yazın ve Psikoloji. 6. Bilişsel Bilimlere İlişkin Bir Roman: ‘Düşünce Balonları’ 7. Bilişsel Yazın Çalışmaları Üzerine Birkaç Değini. GÖRSEL SANATLAR 8. ‘Sinema Kuramları’ Üzerine. 9. Meksika’dan Kayan Çizgili Bir Yıldız: Rius. 10. Bir Ortaköy Resminin Kısa Eleştirisi. SANAT VE SİYASET 11. Sanat ve Siyaset Üstüne Değiniler. 12. Sanat ve Siyaset. 13. Bir Siyonistin Portresi ve Bizim Küçük-Büyük Hastalığımız. 14. Günlerin Adı Yok. YASAKLAR VE DİRENİŞ 15. Gezi Direnişi ve Sanat: Direniş için Sanat ve Sanatla Direniş. 16. Duvar Resminden Korkuyorlar; Sanattan da, Sanatçıdan da...  17. Sansür, Yasak, Özgürlük. 18. Dün Nazım Hikmet, Bugün Kim? 19. Bienal’i Neden Boykot Etmeliyiz? 20. Gezi Direnişi ve Yazarlar Forumu. MÜZİK 21. Arabesk mi Klasik Müzik mi? Peki Sol Müzik Nasıl Olmalı? 22. Devrimci Arabesk ve Arabeskte Devrim.  23. Kemancıya 11 Sus. DİĞER YAZILAR 24. Çokkültürlü Sanat- Çoksanatlı Kültür. 25. Bayezit Bimarhanesi’nde Bir Doktor Jivago. 26. Andrey Byelıy Gürcistan’da. 27. Bir Etik Sorunu: Çevirmen Kararını Yazar Kararının Önüne Koymak. EK: KAVRAMSAL SANAT Toplumsal adalet, 1-6.

Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Alıntılar(10)

Kültürlerarası psikolojide önemli bir yer tutan benzerlik-benzemezlik karşıtlamı (paradoks), özetle şu anlama gelmektedir: Tüm kültürler birbirine benzer ve benzemez; benzerlik ve benzemezlik, karşılaştırma yapma amacına bağlıdır. Diğer bir deyişle, benzerlikler bulunması amaçlanıyorsa (örneğin barış çabası) benzerlikler bulunur; farklılıklar bulunması amaçlanıyorsa ise (örneğin savaş durumu) farklılıklar bulunur. Bu benzerlikler ve farklılıklar, benzerliklere ve farklılıklara verilen öneme göre öne çıkmaktadır. Örneğin, yukarıda Türk-Yunan ortak müziklerini andık. Müziğin bir kültürde önemli bir öğe olduğunu düşünüyorsak, Türk ve Yunan kültürlerinin birbirine ne kadar çok benzediğini söyleyebiliriz; bunun yerine, dinin daha önemli olduğunu düşünüyorsak, ne kadar farklı olduklarını söyleyeceğiz. Ama bu iki uç durumda bile, bu iki kültürün birbirine hiç benzemediğini ya da tümüyle benzediğini söyleyemiyoruz.

Kaynak: Gezgin, U. B. (2017). Psikolojiden Sanata Doğru: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Prof.Dr.Ulaş Başar Gezgin

PSİKOLOJİDEN SANATA DOĞRU: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları Prof.Dr. Ulaş Başar Gezgin SANAT PSİKOLOJİSİ 1. Sanat Psikolojisinin Önündeki 10 Güzergah. 2. Sanatın Sosyal Psikolojisi. 3. Halkların Kardeşliği İçin Kültürlerarası Sanat Psikolojisi. 4. Sosyal Psikoloji Açısından Edebiyat ve İktidar. 5. Yazın ve Psikoloji. 6. Bilişsel Bilimlere İlişkin Bir Roman: ‘Düşünce Balonları’ 7. Bilişsel Yazın Çalışmaları Üzerine Birkaç Değini. GÖRSEL SANATLAR 8. ‘Sinema Kuramları’ Üzerine. 9. Meksika’dan Kayan Çizgili Bir Yıldız: Rius. 10. Bir Ortaköy Resminin Kısa Eleştirisi. SANAT VE SİYASET 11. Sanat ve Siyaset Üstüne Değiniler. 12. Sanat ve Siyaset. 13. Bir Siyonistin Portresi ve Bizim Küçük-Büyük Hastalığımız. 14. Günlerin Adı Yok. YASAKLAR VE DİRENİŞ 15. Gezi Direnişi ve Sanat: Direniş için Sanat ve Sanatla Direniş. 16. Duvar Resminden Korkuyorlar; Sanattan da, Sanatçıdan da...  17. Sansür, Yasak, Özgürlük. 18. Dün Nazım Hikmet, Bugün Kim? 19. Bienal’i Neden Boykot Etmeliyiz? 20. Gezi Direnişi ve Yazarlar Forumu. MÜZİK 21. Arabesk mi Klasik Müzik mi? Peki Sol Müzik Nasıl Olmalı? 22. Devrimci Arabesk ve Arabeskte Devrim.  23. Kemancıya 11 Sus. DİĞER YAZILAR 24. Çokkültürlü Sanat- Çoksanatlı Kültür. 25. Bayezit Bimarhanesi’nde Bir Doktor Jivago. 26. Andrey Byelıy Gürcistan’da. 27. Bir Etik Sorunu: Çevirmen Kararını Yazar Kararının Önüne Koymak. EK: KAVRAMSAL SANAT Toplumsal adalet, 1-6.

Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Alıntılar(9)

İnsanlığın yazılı tarihinde, dünya nüfusu, hiçbir zaman birbirinden yalıtılmış bir biçimde yaşamadı; her zaman başka toplumlardan gelin/damat aldı; başka toplumlara gelin/ damat verdi; başka toplumlarla savaştı, barıştı; ticaret yaptı vb. Sözün özü, insanlığın yazılı tarihinde her zaman değişik kültürel özelliklere sahip toplumlar, başka toplumları etkiledi. Dolayısıyla, insanlığın yazılı tarihi, ortak sanat yapıtlarıyla dolu. Yakın tarihten örnek verecek olursak, Türkçe-Yunanca ve Türkçe-Ermenice yüzü aşkın ortak müzik bulunuyor. “Yeşil Vadi, Seferoğulları’nındır” benzeri “Türk’ündür, Ermeni’nindir” tarzı türkü kavgaları, yalnızca yakın tarihteki değil, yazılı tarihin çoğundaki kültürel ortaklıkları gözden kaçırmış oluyor. Müzikleri ortak olan halkların diyalog kurması, kardeşlik ilişkileri geliştirmesi ve barışa yönelmesi, daha kolay oluyor.

Kaynak: Gezgin, U. B. (2017). Psikolojiden Sanata Doğru: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları - Prof.Dr.Ulaş Başar Gezgin

PSİKOLOJİDEN SANATA DOĞRU: Sanat Psikolojisi ve Sanat Yazıları Prof.Dr. Ulaş Başar Gezgin SANAT PSİKOLOJİSİ 1. Sanat Psikolojisinin Önündeki 10 Güzergah. 2. Sanatın Sosyal Psikolojisi. 3. Halkların Kardeşliği İçin Kültürlerarası Sanat Psikolojisi. 4. Sosyal Psikoloji Açısından Edebiyat ve İktidar. 5. Yazın ve Psikoloji. 6. Bilişsel Bilimlere İlişkin Bir Roman: ‘Düşünce Balonları’ 7. Bilişsel Yazın Çalışmaları Üzerine Birkaç Değini. GÖRSEL SANATLAR 8. ‘Sinema Kuramları’ Üzerine. 9. Meksika’dan Kayan Çizgili Bir Yıldız: Rius. 10. Bir Ortaköy Resminin Kısa Eleştirisi. SANAT VE SİYASET 11. Sanat ve Siyaset Üstüne Değiniler. 12. Sanat ve Siyaset. 13. Bir Siyonistin Portresi ve Bizim Küçük-Büyük Hastalığımız. 14. Günlerin Adı Yok. YASAKLAR VE DİRENİŞ 15. Gezi Direnişi ve Sanat: Direniş için Sanat ve Sanatla Direniş. 16. Duvar Resminden Korkuyorlar; Sanattan da, Sanatçıdan da...  17. Sansür, Yasak, Özgürlük. 18. Dün Nazım Hikmet, Bugün Kim? 19. Bienal’i Neden Boykot Etmeliyiz? 20. Gezi Direnişi ve Yazarlar Forumu. MÜZİK 21. Arabesk mi Klasik Müzik mi? Peki Sol Müzik Nasıl Olmalı? 22. Devrimci Arabesk ve Arabeskte Devrim.  23. Kemancıya 11 Sus. DİĞER YAZILAR 24. Çokkültürlü Sanat- Çoksanatlı Kültür. 25. Bayezit Bimarhanesi’nde Bir Doktor Jivago. 26. Andrey Byelıy Gürcistan’da. 27. Bir Etik Sorunu: Çevirmen Kararını Yazar Kararının Önüne Koymak. EK: KAVRAMSAL SANAT Toplumsal adalet, 1-6.