Yapay Zeka İşleri İnsanileştirecek mi?

 

Ulaş Başar Gezgin, ulasbasar@gmail.com

 

Yapay zekanın işler üzerine etkileri konuşulmaya devam ediyor. Kimilerine göre, yapay zeka, İnsan Kaynakları’nı daha da insancıllaştırdı: İK’nın ağır yükü İK’cıların üstünden kalktı; bu durum, İK’cıların çalışanlarla daha insancıl ilişkiler kurabilmesi için vakit ayırabilmesini sağladı. Kimilerine göre ise, İK’nın yapayzekalaşması, daha fazla yapay zeka hayranlığı getirdi; böylelikle, insani olan özellikler, birer veriye dönüşerek teknik bir olaya çevrildi. Tersine bakış, İK’nın yapay zekanın sağladığı verilerle çalışanları daha iyi anladığını ileri sürüyor. Buna göre, İK metinlerinin yazılması için üretici yapay zeka kullanılacak. Bu, çalışanların performans başarılarını takdir edecek daha uygun metinler çıkarılmasını sağlayacak. 

 

Buna benzer klasik bir tartışma, yapay zekanın işlerimizi elimizden alıp almayacağı. Öncelikle burada bir yanlış anlama var: Otomasyonla yapay zeka karıştırılıyor. Rutin işler için otomasyon, insan yaratıcılığı gerektiren işler için yapay zeka kullanılıyor. Dolayısıyla, soru, iki ayaklı: Yapay zeka ve otomasyon, işlerimizi elimizden mi alacak? Birinci görüş, öyle diyor; bunun müthiş bir işsizlik yaratacağını söylüyor. Başka bir görüş, öyle diyor ama bunun insanların maaşlarını sabit tutarak daha az çalışmaları, böylece arkadaşlara, eşe dosta, boş zaman etkinliklerine daha çok vakit ayırabilmeleri anlamına geldiğini ileri sürüyor. Üçüncü bir görüş ise, bu durumun işsizlik yaratacağını; ancak yeni iş kolları ortaya çıkararak, bunu telafi edeceğini söylüyor. Bu üçüncüler, bu durumu, Sanayi Devrimi’ne benzetiyor. Dördüncü bir görüş, yapay zeka ve otomasyonun insanın yerini almayacağını, cep telefonları gibi onun yardımcısı olacağını söylüyor. Böylelikle yapay zeka ve otomasyon kullanmayı öğrenenler işlerini koruyacak, diğerleri işsiz kalacak. Bu, bir uyum meselesi... 

 

Yine benzer bir biçimde, yapay zeka ve otomasyonun doktorları daha da insanileştireceği söyleniyor; çünkü iş yükleri azalınca, hastalarla daha insancıl ilişkiler kurma şansı elde edecekler. Ancak, şu da var ki, hastanelerde uygulanan neo-liberal model, görülen hasta sayısına göre performans değerlendirilmesi yapılması, şu kadar dakikada şu kadar hasta görme zorunluluğu, bu yapay zeka özgürlüğü anlatısına engel. Demek ki, yapay zekanın olumlu etkileri için, gerekli ekonomik ve hukuksal düzenlemelerin de yapılması gerekiyor. Yoksa, doktorlukta çok değişen bir şey olmayacak. 

 

Kaynak: https://www.raconteur.net/talent-culture/how-artificial-intelligence-is-making-hr-more-human