Ulaş Başar Gezgin Külliyatı - Gezgin's Summa: İNKA TÜRKÜLERİ

İNKA TÜRKÜLERİ

İsimsiz (2015). Ah memleketim Uşuya’m. Geleneksel İnka türküsü [Ushua Llaqtay]

İsimsiz (2015). Akbabam Gidersen Andlara. Geleneksel İnka türküsü [El Condor Pasa]

İsimsiz (2015). Bırak Uçsun Güvercinim. Geleneksel İnka türküsü

İsimsiz (2015). Bozuk Para. Geleneksel İnka türküsü [Solischa]

İsimsiz (2015). Geyik Düşleri. Geleneksel İnka türküsü. [Tarukaq Mosqoyning]

İsimsiz (2015). Güneşin Çocukları. Geleneksel İnka türküsü [Intiq Churin]

İsimsiz (2015). Hoşçakal Ayakuço Köyü. Geleneksel İnka türküsü. [Adiós Pueblo de Ayacucho]

İsimsiz (2015). Huanito. Geleneksel İnka türküsü. [Uchuq Juancha]

İsimsiz (2015). Memleket Özlemi. Geleneksel İnka türküsü. [Llakikay]

İsimsiz (2015). Tambobambalı Bir Oğlan. Geleneksel İnka türküsü. [Tambobambino]

Ah Memleketim Uşuya’m

Ah memleketim Uşuya’m, sen verdin canımı bana, kimliğimi, kişiliğimi,

Ne yazık ki terk etmiştim yıllar önce seni.

Dönüyorum sana şimdi

Umarak yıllar geçse de yine de hatırlayacağını beni.

Kara sular indi ayaklarıma aşarken Vitama dağını,

Engebeli dolambaçlı dağı.

Kimse beklemiyor beni oysa Uşuya’da,

Hatıralarımdır yalnızca, geri getiren, seni bana.

Her gece her gece düşledim seni yıllarca ve yıllarca.

Vardım işte; buradayım şimdi, Uşuya’da, yurdumda,

Yürüyorum heyecanla, geziniyorum merakla

Çakapata’da, büyük meydanda.

Göçüp gitti annem babam ve ailem, yıkık virane kaldı evim.

Bundandır ağlıyorum burada, bakarak Uşuya’ya, evlere, sokaklara.

Ağlıyorum, hatırlıyorum ağladıkça, burada yaşardım ailemle arkadaşlarımla.

Tanışlarım tanıdıklarım tüm insanları Uşuya’nın, hangi atlarla binip gittiniz

Nerede bulurum şimdi sizi?

Çocukluk arkadaşlarım ya siz? Neredesiniz, hangi uzak diyarlardasınız şimdi siz?

Kaha’ya indim, mısır tarlalarına baktım Pampaçakra’nın, bulmak için sizi,

Korkuya’ya geçtim oradan, düşünerek bulabileceğimi orada halkımı, ülkemi.

Komşu Oyolo’nın sokaklarında turladım ağır ağır, umarak görmeyi

Arkadaşlarımı, akrabalarımı, ailemi.

Ah memleketim Uşuyam, gördüm ya seni, gördüm ya unuttuğunu beni;

Terkediyorum bu akşam memleketimi, uzak diyarlara gidiyorum bir kez daha.

Çekip gidersem gündüz gözüyle, bakarsın ağlarım diye, geceye erteledim gidişimi,

Gidişim dolunay altında.

Çekip gitmek istemese de kalbim, durmasa da gözümün yaşı,

Çekip gitmek istemese de kalbim, duramasa da gözümün yaşı,

Dökülüyor gözyaşlarım, yüzümü kaplıyorlar onlar birden,

Ben giderken...

Geleneksel Quechua (İnka) türküsü

Şuradan dinlenebilir: Ushua LLaqtay, by Ada B. Gibbons https://www.youtube.com/watch?v=dogd-QFolgc

Akbabam Gidersen Andlara

Ah akbabam, göklerin hakimisin sen,

Götür beni memleketime, And dağlarının eteklerine

Ah akbabam, ah akbabam.

Yuvama dönmek istiyorum kavuşmak için eşime dostuma,

En çok istediğim bu işte, ah göklerin hakimi akbaba.

Bekle beni dağların doruklarında, bekle beni yaylada,

Bekle ki birlikte çıkalım Maçupiçu’ya Huaynapiçu’ya.[1]

Geleneksel Quechua (İnka) türküsü

Şuradan dinlenebilir: El Condor Pasa

https://www.youtube.com/watch?v=z1oAJobeMYA

Bırak Uçsun Güvercinim

Bırak uçsun minik güvercinim, değer vermedi aşkıma nasılsa.

Vardığında kurumuş bir göle, dolaştı onun çevresinde bir damla su bulmak için.

Soluklandığında kurumuş bir ağaçta, uçtu o daldan dala, doyurmak için karnını.

Ödeyecek o herşeyi, sevdiğinin gözyaşlarıyla, ağlayarak ırmak ırmak, yağmur yağmur ağlayarak.

Geleneksel Quechua (İnka) türküsü

Bozuk Para

Para, bozuk para, kırk kuruş alt tarafı.

Nereye harcasam acaba bu parayı...

Köşedeki bakkal dedi ki bana

O paraya bir bardak boğma rakı

Ismarlayayım sana.

Bence böyle yapmamalı

Tanımadığım biriyle

İçmek için para harcamamalı.

Para, değerin yok para, kırk kuruş yalnızca,

Birşeyler alayım diyorum ama

Yetmiyor almaya.

Ne alınabilir ki sizinle bozuk paralarım

Ben de param yetecek sanmıştım

Geleneksel Quechua (İnka) türküsü

Şuradan dinlenebilir: chilin chalan solischa

https://www.youtube.com/watch?v=-P1tG02211s

Geyik Düşleri

Ah minnoş geyik, minnoş geyik, yurdundan ayrı düşmüş geyik.

Sen de ağlıyorsun benim gibi, hatırlayarak sevdiklerini sürüdeki.

Ah minnoş geyik, minnoş geyik, çok uzaklardan gelmiş geyik.

Kederlisin sen de benim gibi, hatırlayarak dağlar ardındaki ülkeni.

Hep öyle diyorsun hep öyle, gideceğim buralardan, memleketime döneceğim diye.

Ama öyle bağlamışlar ki seni, dönemiyorsun geri, kaçamıyorsun bile.

Hep öyle diyorsun hep öyle, gideceğim buralardan, memleketime döneceğim diye.

Ama öyle bağlamışlar ki seni, dönemiyorsun geri, kaçamıyorsun bile.

Ben yardım edeceğim kaçmana, gelip de bir geceyarısı, tutsak edildiğin yere,

Birlikte çekip gideceğiz buralardan, birlikte.

Evet, kaçabiliriz buralardan, öyle üzülme, geleceğim sana horoz ötünce,

Kaçacağız kurtulacağız birlikte.

Varınca dağlarımıza, ulaşacağız dostlarımıza,

Şarkılar söyleyeceğiz geyiklerle birlikte.

Ulaştığımızda yaylaya, döndüğümüzde yuvamıza,

Bitmez muhabbetler içinde bulacağız kendimizi, ailelerimizle.

Geleneksel Quechua (İnka) türküsü (Tarukaq mosqoyning)

Güneşin Çocukları

Ben bir güneş oğluyum, halkıma doğru halkıma doğru.

Oğullarından biriyim ben güneşin, yolum halkımın yolu halkımın yolu.

Ben bir güneş çocuğuyum, bir doğrusu var yolumun.

Geldim bulmak için İnka halkını, derlemek toplamak için onları.

Öğretmek için onlara değerlerimizi, kutsallarımızı, dil mirasımızı.

İnka çocuğu, benim gibisin sen de, söyle hangisidir ağladığın ülke?

Güneşin oğlu, benim gibisin sen de, nasıl ağlıyorum bak dinle.

Kulak ver sen çağrıma, geri gel sen yurduna, sahiplen değerlerini.

Kulak ver sen çağrıma, dön halkınla gerisin geri ve yeniden kur ülkeni.

Öğretmek istiyorum halkıma, ne idi geleneklerimiz:

Göz dikme başkasının malına, tembellik etme, kirli kirli gezme.

Sen çalma ki mayışma ki, mutlu mutlu yaşayalım hepimiz.

Sözünün eri ol ki, özenli ol ki, kaybetmeyelim bir kez daha biz.

İnka halkı, yalnızsın sen bu koca dünyada, tut o zaman haydi elimi.

İnka çocuğu, olamazsın sen bir parçası bu dünyanın, yuvana dön benimle.

Gelirsen sen, tutarsan elimi, götüreceğim seni hemen yitik ülkemize.

Gelirsen benimle, öğreteceğim sana, ata mirasını, İnka dilini.

“Ölüm düşme peşime gençtir daha benim yaşım”[2]

Daha ne yollar var aşınacak, daha ben halkımı bulamamışım.

Uzun yollar var önümde daha, aktarmak için ata mirasını halkıma.

Geleneksel Quechua (İnka) türküsü

Şuradan dinlenebilir:

Ada B. Gibbons - Intiq Churin - Lírica Andina

https://www.youtube.com/watch?v=eMyyJXgRAXk

Hoşçakal Ayakuço Köyü

Hoşçakal Ayakuço Köyü, bir tanecik incim.

Yuvam benim, doğduğum yer, bir tanecik incim.

Hüzünlü, elemli anılar, bir tanecik incim

Ayrı düşürdü beni yurdumdan, bir tanecik incim.

Gideceğim yarın sabah, bir tanecik incim.

Elveda demeden kimseye, bir tanecik incim.

Döneceğim Doğa Ana izin verirse, bir tanecik incim.

Döneceğim öleceğimi bilsem bile, bir tanecik incim.

Hoşçakal Ayakuço Köyü, bir tanecik incim.

Yuvam benim, doğduğum yer, bir tanecik incim.

Ne kadar uzağa gidersem gideyim, bir tanecik incim.

Unutmayacağım seni asla, bir tanecik incim.

Geleneksel Quechua (İnka) türküsü

Şuradan dinlenebilir: Trío Ayacucho - Adiós Pueblo de Ayacucho

https://www.youtube.com/watch?v=dFmpTLV-qDw

Huanito

Yürüyor Huanito lamasıyla, sırtında et kurusu, patates kurusu,

Gidiyor o yayla şenliğine.

Uçuşuyor her renkten etekler yayla şenliğinde.

Ritim tutuyor minik gitarlar yüksek yaylaya.

Uzun süre yürüdükten sonra, uykuya dalıyor bir ağaç altında.

Kestirirken Huanito, yiyor azığını lama.

Ve lamasını görüyor yemeğini yerken, görüyor onu rüyasında.

Bir uyanıyor ki içiçe geçmiş gerçek ve rüya.

“Neden götürdün hepsini söyle canım lama?

Açlığa yenileceğim bu durumda, arıza çıkaracağım bu açlıkla.”

Vardığında Huanito yaylaya, başladılar şarkılara ve içtiler küpler dolusu.

Paylaştı o yemeğini lamasıyla, içkisini de hatta ve açlığını unuttu.

Küp küp içtikten sonra, kafayı buldular iyice Huanito ve lama.

Dönüyorlar şimdi köye, mutluca, sarhoş kafa, dansla ve ıslıkla.

Geleneksel Quechua (İnka) türküsü (Uchuq Juancha)

Memleket Özlemi

And Dağları’nın güneşi, Aymaraların Keçuaların,

Cennetten yağan yağmur, uçuşu akbabaların,

Bir daha görürsem seni, ak düşecek saçlarıma

Karlı dağ dorukları gibi.

Güneş baba, toprak ana, oğlunuzum ben sizin,

Diz çökmüşüm önünüzde, yalvarırım mutluluk verin bana.

Nerede kardeşlerim benim, hayatın neşeleri onlar,

Mayalar ve İnkalar, neden artık bu kadar azlar?

Güneş baba, toprak ana, oğlunuzuz biz sizin.

Size minnetle yaşamak isteriz hep birlikte.

Geleneksel Quechua (İnka) türküsü

Tambobambalı Bir Oğlan

Tambobambalı bir oğlan, yürüyor yağmur altında,

Flüdünü çalarak, minik gitarı boynunda.

Ne alık bir çocuk ne saf! Ne alık ne alık ne saf!

Tambobambalı bir oğlan, dans ediyor yağmur altında,

Sırılsıklam oluyor pançosu, damlalar düşüyor beresinden.

Ne alık bir çocuk ne saf! Ne alık ne alık ne saf!

Tambobambalı bir oğlan, bekliyor o, köşe başında,

Sandaletleri sırılsıklam, eldivenleri sırılsıklam.

Ne alık bir çocuk ne saf! Ne alık ne alık ne saf!

Geleneksel Quechua (İnka) türküsü (Tambobambino)

Şuradan dinlenebilir: Tambobambino - Sumaj Wayta

https://www.youtube.com/watch?v=ioFeRk6L6dU

Kaynak: Gezgin, U.B. (2017). Şarkılarla Dünya Turu: Latin Amerika’dan Afrika’ya Protesto Şarkıları ve Türküler - Şarkı Sözü Çevirileri (1999-2017) [Globetrotting via Songs: Protest Songs and Folk Songs from Latin America to Africa– Comp. and trans. Ulas Basar Gezgin].

ŞARKILARLA DÜNYA TURU: LATİN AMERİKA’DAN AFRİKA’YA PROTESTO ŞARKILARI VE TÜRKÜLER

Şarkı Sözü Çevirileri (1999-2017)

Derleyen ve Çeviren: Ulaş Başar Gezgin

İNTİ İLLİMANİ (İspanyolca’dan Çeviriler)

İnti İllimani (2009). Çingene [Gypsy].

İnti İllimani (2009). Yalnız Değiliz [We’re Not Alone].

İnti İllimani (1997/2014). Özgürce [En Libertad]

İnti İllimani (2007). Yıldızların Şarkısı [Canto de las Estrellas].

İnti İllimani (2007). Saban [El Arado].

İnti İllimani (2007). Samba Lando [Samba Landó].

İnti İllimani (2008). Yerlinin Sızlanışı ya da Sabanlar [Lamento del Indio (o Los Arados)].

İnti İllimani (2012). Herkes İçin Eğitim Dansı [Vals De La Educación Para Todos].

İnti İllimani (2012). Nasıl ki Öldürülüyor Bugün Siyahlar [Así Como Hoy Matan Negros].

İnti İllimani (2007). Masmavi Gözler [Ojos Azules].

İnti İllimani (2012). Aşık Olmadan Önce Yeniden [Antes de Amar de Nuevo].