Afgan Şiiri - Çeviri: Ulaş Başar Gezgin

AFGAN ŞİİRİ

Anjoman, N. (2014). Bir Afgan Kadınıyım Ben ki 

Meena (2014). Hayır Asla Dönmeyeceğim Geri

Bir Afgan Kadınıyım Ben ki[1]

Hiç açasım yok ağzımı,

Hangi şarkıyı söyleyebilirim ki...

Ben ki hayatın nefret ettiği, ben ki.

Şarkı söylesem, söylemesem bir.

Neden tatlı dilden söz edeyim ki,

Kekre tatlarla kaplıyken dilim.

Zalimin yumruğudur

Susturan dilimi, haklayan beni.

Ne bir sevenim var ne bir soranım

Kime tatlı dil dökeyim ki.

Ne farkeder, konuşsam, gülsem,

Yaşasam, hatta ölsem.

Ben ve upuzun yalnızlığım.

Kederim, üzüntüm, efkarım.

Nedensiz doğmuşum dünyaya.

Mühürlenmeli ağzımsa.

Ah kalbim, biliyorsun, bu, bahar

Kutlamalar yapılan zaman.

Ne yapayım ki kanadım tuzakta

Sıkışmışsa. İzin yok uçmama.

Sessiz kaldım çoook uzun zaman,

Fakat unutmadım o ezgiyi asla.

Böyle bu, fısıldadığım her an.

Kalbimden fısıldadığım şarkılar,

Birgün kafesimi kıracağım o anı

Hatırlatan şarkılar.

Uçacağım an, bu yalnızlıktan

Ve şarkı söyleceğim an, kara sevdalı gibi.

Zayıf düşmüş bir kavak değilim ki

Değilim ki azıcık esintiyle sallanacak.

Afgan kadınıyım ben Afgan kadını.

Yakışmaz sızlanmak, söylenmek bana.

Nadia Anjoman (1980, Herat-2005, Herat)

Aile içi şiddete kurban gitmiş Afgan kadın şair

---

[1] Başlıksız şiirin başlığı, çevirene ait.

Hayır Asla Dönmeyeceğim Geri

Kadınım ben bin yıllık uykusundan uyanmış

Ayağa kalktım ve fırtına oldum yanmış çocukluğumun külleriyle

Ayağa kalktım kardeşlerimin kanıyla kırmızı derelerde

Güç verdi, kan oldu damarlarıma halkımın öfkesi

Öfkeyle doldurdu beni düşmana karşı, yakılıp yıkılmış köyüm,

Kadınım ben bin yıllık uykusundan uyanmış

Buldum tutacağım yolu ve hayır asla dönmeyeceğim geri.

Ardına kadar açmışım kaç asırdır kapalı cehalet kapılarını.

Elveda demişim tüm o altın bileziklere

Yurttaşım, artık eskisi gibi değilim

Kadınım ben bin yıllık uykusundan uyanmış

Buldum tutacağım yolu ve hayır asla dönmeyeceğim geri.

Yalınayak çocuklar gördüm, evsiz, dolaşan sokakta.

Gelinler gördüm elleri kınalı ama karalar bağlamış

Dev duvarlarını gördüm hapishanelerin, aç bir kurt gibi yutan özgürlüğü

Yeniden doğdum direniş ve yiğitlik destanlarında

Öğrendim son nefesinde özgürlük türküsü tutturmayı, kan dalgalarında ve zafer kutlamalarında

Yurttaşım, kardeşim, güçsüz ve beceriksiz görme artık beni

Seninleyim bütün gücümle, ülkemin kurtuluşu yolunda.

Karışıyor sesim benim, binlerce uyanmış kadının sesine.

Yumruğum birlikte sıkılı binlerce yurttaşın yumruğuyla

Ben de seninle adım attım halkımın yoluna,

Kırmak için zincirini köleliğin, son vermek için tüm bu acılara,

Yurttaşım, kardeşim, artık eskisi gibi değilim

Kadınım ben bin yıllık uykusundan uyanmış

Buldum tutacağım yolu ve hayır asla dönmeyeceğim geri.

Meena Keshwar Kamal(1956-1987), Afganistan Devrimci Kadınlar Birliği’nin suikast sonucu öldürülmüş kurucusu (şairin yine suikaste kurban gitmiş eşi Faiz Ahmad (1946-1986), Afgan Maoistlerinin liderlerindendi)

Kaynak: Gezgin, U.B. (2017). Dünyayı Şiirle Dolaşmak: 2000’den 2017’ye Dünya Şiiri Çevirileri [Globetrotting via Poetry: World Poetry Translations – Comp. and trans. Ulas Basar Gezgin].

DÜNYAYI ŞİİRLE DOLAŞMAK 2000’DEN 2017’YE DÜNYA ŞİİRİ ÇEVİRİLERİ Derleyen ve Çeviren: Ulaş Başar Gezgin AFGAN ŞİİRİ Anjoman, N. (2014). Bir Afgan Kadınıyım Ben ki  Anjoman, N. (2014). Gazel: Geliyor Bana  Anjoman, N. (2014). Gazel: Nesini Söyleyim Anjoman, N. (2014). Gazel: Şarkı Anjoman, N. (2014). Mavi Anılar  Anjoman, N. (2014). Tanınmazlık Dağında Meena (2014). Hayır Asla Dönmeyeceğim Geri AFRİKA ŞİİRİ Oguibe, O. (2006). Kanımla bağlıyım ben bu ülkeye Okara, G. (2002). Güldün ve güldün ve güldün Okara, G. (2001). Eski günlerdi  p'Bitek, O. (1970/2014). Söyle Bana Dostum Yoldaşım Soyinka, W. (2009). Sivil ve Asker     AFRO-AMERİKALI ŞİİRİ[1] Baraka, A. (2001/2010). Havaya uçurmuşlar Amerika’yı Harper, F. (2000). Beni gömün ama özgür bir vatana Hughes, L. (2015). Ölen Çocuklar Öldürülen Çocuklar  Hughes, L. (2001). Çingene adam. Hughes, L. (2000). Nehirlerden söz açıyor bir zenci Komunyakaa, Y. (2001). Demire inanmak Komunyakaa, Y. (2001). Yitip gitmedeyiz sen ve ben AVUSTRALYA YERLİ ŞİİRİ Noonuccal, O. (2014). Bumerang Yok Artık Noonuccal, O. (2014). Mutsuz Irk Noonuccal, O. (2014). Uygarlık Noonuccal, O. (2014). Ak Adam Kara Adam Noonuccal, O. (2014). Sanatçı Oğlum Benim ‘BATI’ ŞİİRİ Engels, F. (2008/1838). Bedevi Michel, L. (2013). Kızıl karanfil Poe, E. A. (2002). Çanlar Blake, W. (2000). Kaplan Grass, G. (2012). Söylenmesi gereken.  Dos Passos, J. (2005). Tabldot Reade, J. (2001). Sevdiğim şarkıları söyle bana. Gosman, A.D. (2011). Etkisi altında Ay’ın Bashllari, M. (2014). Rezil Edilmiş Çiçekler Fortenberry, T. (2014). Şahinkız. Kelsen, H. (2003). Günü Yaşa. Mustaine/Menza/Ellefson/Friedman (2003). Türtükenimi’ne Gerisayım ÇİN ŞİİRİ[2] Yüen, M. (2008/1972). Kitaplar üstüne Juyi, B. (2005). Mutsuz bilgin Fu, D. (2005). Savaş Arabaları Baladı  Tung P’o, S. (2005). Oğlunun doğumu üstüne  Çing, A. (2005). Paris Ağıdı Çi, L. (2003). Yazma sanatı ENDONEZYA ŞİİRİ İsmail, T. (2009). Belki ben de bir hırsızım Sarjono, A. (2009). Sahte şiir ERMENİ ŞİİRİ Terziyan, T. (2001). Çırağan Sarayı Sayat Nova (2000). Bir sözüm var sana, söylemek istediğim İsahakyan, A. (2000). Siz çançiçekleri!  Asadur, Z.S. (2014). Gözyaşları Turyan, B. (2000). Ölümüm Horen Nar Bey (2014). Göçebe Ermeni’den Buluta  Horen Nar Bey (2014). Sürgünden Serçeye Raffi (2014). Van Gölü Patkanian, R. (2014). Padişahım Çok Yaşa FİLİSTİN ŞİİRİ[3] Derviş, M. (2002). Kimlik Kartı Derviş, M. (2002). Rita ve tüfenk Derviş, M. (2002). Anam Derviş, M. (2002). Pasaport. Derviş, M. (2002). Üstümüze kapanıyor dünya Adnan, E. (2003). Cenin FRANSIZCA’DAN ÇEVİRİLER Brulé, G. (Yanık Gace). (2002). Gurbet türküsü Garneau, S.- D. (2003). Kuş kafesi HAİKULAR: BARIŞ VE HUZUR HAİKULARI J. Baranski, ABD R. Yarrow, ABD M. Lysenko, Avustralya L. Balabanova, Bulgaristan j. kacian, ABD H. Ludwig, ABD-Almanya G. Terebess, Macaristan D. Matas, Hırvatistan D. Franin, Hırvatistan D. Plazanin, Hırvatistan B. Ross, ABD B. Akio, Japonya B. Natsuishi, Japonya A. Deodhar, Hindistan A. Kudryavitsky, Rusya S. Stanford, Avustralya R. D. Wilson, ABD I. Prondzynski, Kenya J. Antonini, Fransa HİNT ŞİİRİ Sri, S. (2005). Ulusal tarihler Derozio, H.L.V. (2003). Hindistan’a – Anayurduma Çatterci, B.Ç. (2003). Anam, Eğiliyorum Önünde. Tagore, R. (2003). Şarkılar (Gitancali) 51. Warrior, N.V. K. (2005). Afrika Rath, R. (2007). Sürgündeki asker Sharma, S.K. (2011). Demokrasi: Eski ve yeni Yazarsız (2005). Yaradılış (Rig Veda) Yazarsız (2005). Kumarbaz (Rig Veda) IRAK ŞİİRİ El Melaika, N. (2014). Kimim Ben?  El Melaika, N. (2014). Sözler İçin Aşk Şarkısı  El Melaika, N. (2014). Yabancıyız  El Melaika, N. (2014). Yeni Yıl  İSPANYOLCA’DAN ÇEVİRİLER[4]  Guillen, N. (2012). Yalnız palmiye. Lorca, F. G. (2012). Dilsiz çocuk. Al Ramli, M. (2007). Hayır Diyorum Benden Irak’ın Özgürleştirilmesine! Heis, N. (2002). Severdim Yahudi Halkı Önceleri. MALTA ŞİİRİ Briffa, R. (2001). Aynalar Briffa, R. (2001). Kederlinin şarkısı Briffa, R. (2001). Marş ve kalabalık  MISIR ŞİİRİ Negm, A.F. (2014). Kim onlar ve kimiz biz? Negm, A.F. (2013). Kaledeki hapishane NEPAL ŞİİRİ Bishta, M. (1983/2014). Böyle Olur Bir Milletin Yaşarmış Gibi Yapması Giri, B. (2003). Kadın  Giri, B. (2008/2013). Kathmandu  Katuval, H. (2014). Dileğim Katuval, H. (2014). Hayat? Bu mu Şimdi Hayat?! Yav He He...  Nibha, B. (2014). Şair İyi misin, Ne İçtin Böyle Yazmak İçin? Paudyal, L. (2014). Himalaya  Serchan, B. (2014). Bir Şiir Serchan, B. (2014). Öğlen ve Buz Uykusu Serchan, B. (2014). Yalandan İbaret Bence, Milli Tarih Denen Nane  Serchan, B. (2014). Yeni Yıl  Vyathit, K.M. (2014). Karıncalar  VİETNAM ŞİİRİ Gezgin, U. B. (2007). Vietnam Şiiri’ne kısa bir giriş. Nguyen Du (2016). Hanoi’un Gitaristi  Vu, D.L. (2014). Hattat  Do, T. N. Y. (2007). Konuklama Van, Cao (2016). Gerçek Dünyada Varolmayan Beş Sabah. Anh, N. D. (2007). Göksel geçide bakış  Xuan, D. (2014). Deniz  Dzenh, H. (2007). Vietnamlı genç hanım Loan, H. (2010/2007). Yabanmersini çiçeklerinin lavanta rengi Quynh, X. (2007). Uykusuz gecelerde eş için söylenen şarkı  YUNAN ŞİİRİ Kavafis, K. (2001). Derdi Üstlenmek Üzere. Pezaros, P. D. (2001). Siklad Adaları Şarkısı- Sifnos Voidis, H. (2001). Karanlık kent  DİĞER ÇEVİRİLER[5] Yazarsız (2004). Tonga’lıyım beşikten mezara  Lermontov, M.Y. (2001). Tamara. Kolbe, U. (2010). Kıyısında yaşadığımız su Montale, E. (2010). Sorma bize o sözcüğü. Noroes, E. (2010). Kayıp  Noroes, E. (2010). Guava  TÜRKÇE’DEN İNGİLİZCE’YE VE İSPANYOLCA’YA ÇEVİRİLER Telli, Ahmet (2001). Si Vayas Se Derribaria Esta Ciudad [Gidersen Yıkılır Bu Kent]. Beyatlı, Yahya Kemal (2001). El Fin Del Septiembre [Eylül Sonu]. Budak, Abdülkadir (2003). La Consistencia [Kıvam]. Budak, Abdülkadir (2003). Consistency. Günçe, Ergin (2017). Fascism for Kids [Çocuklar için Faşizm] Appleyard, J.L. (2001). You, Southerner [Tú, del Sur] Öz, Nida (1996/2002). Welcome. Öz, Nida (1996/2002). Flight. Öz, Nida (2006/2010). Fake bus stops [Sahte duraklar]. Öz, Nida (2006/2010). Love has to be written by a long o [Sevgi yumuşak g ile yazılmalı]. Öz, Nida (2006/2010). Red [kırmızı]. Öz, Nida (2004/2010). A –strange- may song [Bir garip mayıs türküsü]. Öz, Nida (nd/tarihsiz). Drama [dram]. Tavlan, Ergun (2002). Papa Arslan, Yılmaz (2011). I listened to the Moon (Ay’ı dinledim)

---

[1] Countee Cullen’ın ‘Miras’ adlı şiirinin çevirisi için bkz. Gezgin, U.B. (2017). Ben Bütün Karanlıkları Bunlarla Yendim: Şiir Eleştirileri (2000-2017).

[2] Diğer Çin ve Asya şiirleri için bkz. Gezgin, U. B. (2007). Asya yazıları. İzmir: Ara-lık Yayınevi.

[3] Ayrıca bkz. Etel, A. (2007). Arap kıyameti. (çev. U. B. Gezgin)

[4] Daha fazlası için bkz. Paz, O. (2000). Kartal mı güneş mi? (İsp çev: U.B. Gezgin). İstanbul: Virtüel Yayınevi.

Jimenez, J. R. (2007). 50 İspanyol şiiri (çev. U. B. Gezgin).

Latin Amerika Şiiri Antolojisi - Derleyen ve İspanyolca’dan Çeviren: Ulaş Başar Gezgin

XII. Yüzyıldan XX. Yüzyıla İspanyol Şiiri Antolojisi - Derleyen ve İspanyolca’dan Çeviren: Ulaş Başar Gezgin 

[5] Ayrıca bkz. Gezgin, U. B. (baskıda). Hollanda’dan Tayvan’a Şiir Çevirileri: Diğer Kitaplara Giren Çeviriler - Çeviren: Ulaş Başar Gezgin.

bkz. Gezgin, U. B. (baskıda). Yanardağlar Patladığında / Когда пробуждались вулканы - Bilimsel ve Yazınsal Çeviriler (1999-2017)- Çeviren: Ulaş Başar Gezgin