DİĞER ÇEVİRİLER - Çeviri: Ulaş Başar Gezgin

DİĞER ÇEVİRİLER[1]

Yazarsız (2004). Tonga’lıyım beşikten mezara 

Lermontov, M.Y. (2001). Tamara.

Tongalı’yım Beşikten Mezara!


Ey kimliğim! Yalvarırım, beri gel!
Karanlığın gölgesi çöküyor üstüme,
Yitirmişim irademi, sersemlemişim,
Tuzağa düşmüşüm insanlar arasında, tanıdık yüzler arasında,
İstemez! Tongalıyım ben beşikten mezara!

Bastırdı istilacılar, Batı kültürü,
Yerden kesildi ayağım, hipnoz altındayım,
Sonunda, kendi gazinomun assolistiyim,
Özgürüm artık, özgürüm artık, bir yıldız,
İstemez! Tongalı olmak, daha iyisi.

Sürüp gidiyor deri muhabbeti, ırkçı muhabbetler,
Açıklığı koyuluğu teninin, ne feci.
Utanması yok mu bu efendilerin,
Bak bakalım derinine! Özdür göreceğin,
Tongalı gururudur, bir incidir, derinde yatar.

Filipinli, Meksikalı ya da Anglosakson?
Çeşit çeşit etnik kesit, peki ya ben neyim?
Ah evet, Samoalı’yım ve bu mu tek bildiğim?
Salla gitsin! Sonuçta insan değil miyim?
Değil miyim Tongalı? Ve gururluyum bunun için!

Soruyorlar, “nerelisiniz bayan?
Görüntü yabancı ve eleveriyor aksan da”
Diyorum “sorabilir miyim niye bu kadar önemli?”
“Özür dilerim, başvuru için gerekli.”
“Tongalı’yım beşikten mezara, beşikten mezara!”

“Nerede ola ki bu ‘Tonga’ dedikleri?
Kitaplara bakalım, neti açalım, galiba,
Saklı bir yer idi Afrika cangıllarında,”
İyi niyetlisiniz ama yetmez!
Güney Pasifik’te bir mücevher!

Mücevher. nokta, yaşam hızı, fare yarışı,
Sürüp gidiyor Tongalı yaşantı,
Sürüyor o, demet demet dalga dalga,
Güç var mayasında kültürünün, geleneğinin,
Tongalı’yım, Tongalı’yım beşikten mezara!

Tongalı’yım beşikten mezara![1]

Tamara

Daryala koyağında, derin,

Bir kule durur ki,

Gömülü olduğu yerde, karanlıkta Terek’in

Kararır kara uçurumda, eski.

O kulede ki uzun ince,

Kraliçe Tamara yaşardı:

Güzeldi bir göksel melekmişçesine,

Şeytani hain ve aldatıcıydı.

Ve orada, dumanları arasından geceyarısının

Altından bir ışık parlıyordu,

Kamaştırıyordu gözlerini yolcuların

Bozuyordu gecesel huzuru.

Ve duyuluyordu Tamara’nın sesi:

Şehvet ve tümüyle arzuydu,

Kıpırtısızlıkta gerçek, büyü ki sınırsız kuvvetli

Anlaşılmaz bir gücü vardı.

Bir görülmez peri, seste

Leş kokusu geliyordu, bir tüccarla bir çoban:

Açıldı onlara kapı önlerinde,

Gizemli bir hadımdı onları karşılayan.

Divanda ki yumuşak tüylü,

Misafir bekliyordu, ıslık çalıyordu.

İnciler aldılar ve kumaşlar, desenli.

Önünde iki kadeh şarap vardı.

Birbirine girdi ateşli eller,

Dudak dudağa yapıştı,

Ve garip, vahşi sesler

Tüm geceye orada yayıldı.

Sanki o ıssız kulede

Sürülmüşlerdi gecelik bir nikaha,

Yüz genç, şevkli, kadın ve.

Ölü gömme törenine, bir ölüm yortusuna.

Ama sabah ışığı sadece

Tutuyordu kendi ışığını dağa,

Anındalık ve karanlık, sessizlik ve de.

Tahta oturdular yeniden orada.

Yalnızca Terek ve Daryala koyağında,

Takırdadı, sessizliği bozdu;

Çarptı dalga, dalgaya

Dalga dalgaya koşturdu.

Ve ağlayarak, gövdeyi, sessizce,

Hızlı davrandılar almakta, hemen,

Birşey beyazladı o anda pencerede,

Çınladı oradan: Affedin!

Ve şefkatli bir vedada, tam da öyle,

O ses kulağa öyle şirin geldi,

Sanki bir veda coşkunluğu böyle

Ve sevgi okşayışları sözü verdi.[2]

Mihail Yureviç Lermontov

---

[1] Şairi bilinmeyen bu metin serbest bir biçimde çevrilmiştir.

[2] Şiirin uyak düzenini korumak için,  kimi kıtalarda dizelerin yerleri değiştirilmiştir.

---

[1] Ayrıca bkz. Gezgin, U. B. (baskıda). Hollanda’dan Tayvan’a Şiir Çevirileri: Diğer Kitaplara Giren Çeviriler - Çeviren: Ulaş Başar Gezgin.

bkz. Gezgin, U. B. (baskıda). Yanardağlar Patladığında / Когда пробуждались вулканы - Bilimsel ve Yazınsal Çeviriler (1999-2017)- Çeviren: Ulaş Başar Gezgin

Kaynak: Gezgin, U.B. (2017). Dünyayı Şiirle Dolaşmak: 2000’den 2017’ye Dünya Şiiri Çevirileri [Globetrotting via Poetry: World Poetry Translations – Comp. and trans. Ulas Basar Gezgin].

DÜNYAYI ŞİİRLE DOLAŞMAK 2000’DEN 2017’YE DÜNYA ŞİİRİ ÇEVİRİLERİ Derleyen ve Çeviren: Ulaş Başar Gezgin AFGAN ŞİİRİ Anjoman, N. (2014). Bir Afgan Kadınıyım Ben ki  Anjoman, N. (2014). Gazel: Geliyor Bana  Anjoman, N. (2014). Gazel: Nesini Söyleyim Anjoman, N. (2014). Gazel: Şarkı Anjoman, N. (2014). Mavi Anılar  Anjoman, N. (2014). Tanınmazlık Dağında Meena (2014). Hayır Asla Dönmeyeceğim Geri AFRİKA ŞİİRİ Oguibe, O. (2006). Kanımla bağlıyım ben bu ülkeye Okara, G. (2002). Güldün ve güldün ve güldün Okara, G. (2001). Eski günlerdi  p'Bitek, O. (1970/2014). Söyle Bana Dostum Yoldaşım Soyinka, W. (2009). Sivil ve Asker     AFRO-AMERİKALI ŞİİRİ[1] Baraka, A. (2001/2010). Havaya uçurmuşlar Amerika’yı Harper, F. (2000). Beni gömün ama özgür bir vatana Hughes, L. (2015). Ölen Çocuklar Öldürülen Çocuklar  Hughes, L. (2001). Çingene adam. Hughes, L. (2000). Nehirlerden söz açıyor bir zenci Komunyakaa, Y. (2001). Demire inanmak Komunyakaa, Y. (2001). Yitip gitmedeyiz sen ve ben AVUSTRALYA YERLİ ŞİİRİ Noonuccal, O. (2014). Bumerang Yok Artık Noonuccal, O. (2014). Mutsuz Irk Noonuccal, O. (2014). Uygarlık Noonuccal, O. (2014). Ak Adam Kara Adam Noonuccal, O. (2014). Sanatçı Oğlum Benim ‘BATI’ ŞİİRİ Engels, F. (2008/1838). Bedevi Michel, L. (2013). Kızıl karanfil Poe, E. A. (2002). Çanlar Blake, W. (2000). Kaplan Grass, G. (2012). Söylenmesi gereken.  Dos Passos, J. (2005). Tabldot Reade, J. (2001). Sevdiğim şarkıları söyle bana. Gosman, A.D. (2011). Etkisi altında Ay’ın Bashllari, M. (2014). Rezil Edilmiş Çiçekler Fortenberry, T. (2014). Şahinkız. Kelsen, H. (2003). Günü Yaşa. Mustaine/Menza/Ellefson/Friedman (2003). Türtükenimi’ne Gerisayım ÇİN ŞİİRİ[2] Yüen, M. (2008/1972). Kitaplar üstüne Juyi, B. (2005). Mutsuz bilgin Fu, D. (2005). Savaş Arabaları Baladı  Tung P’o, S. (2005). Oğlunun doğumu üstüne  Çing, A. (2005). Paris Ağıdı Çi, L. (2003). Yazma sanatı ENDONEZYA ŞİİRİ İsmail, T. (2009). Belki ben de bir hırsızım Sarjono, A. (2009). Sahte şiir ERMENİ ŞİİRİ Terziyan, T. (2001). Çırağan Sarayı Sayat Nova (2000). Bir sözüm var sana, söylemek istediğim İsahakyan, A. (2000). Siz çançiçekleri!  Asadur, Z.S. (2014). Gözyaşları Turyan, B. (2000). Ölümüm Horen Nar Bey (2014). Göçebe Ermeni’den Buluta  Horen Nar Bey (2014). Sürgünden Serçeye Raffi (2014). Van Gölü Patkanian, R. (2014). Padişahım Çok Yaşa FİLİSTİN ŞİİRİ[3] Derviş, M. (2002). Kimlik Kartı Derviş, M. (2002). Rita ve tüfenk Derviş, M. (2002). Anam Derviş, M. (2002). Pasaport. Derviş, M. (2002). Üstümüze kapanıyor dünya Adnan, E. (2003). Cenin FRANSIZCA’DAN ÇEVİRİLER Brulé, G. (Yanık Gace). (2002). Gurbet türküsü Garneau, S.- D. (2003). Kuş kafesi HAİKULAR: BARIŞ VE HUZUR HAİKULARI J. Baranski, ABD R. Yarrow, ABD M. Lysenko, Avustralya L. Balabanova, Bulgaristan j. kacian, ABD H. Ludwig, ABD-Almanya G. Terebess, Macaristan D. Matas, Hırvatistan D. Franin, Hırvatistan D. Plazanin, Hırvatistan B. Ross, ABD B. Akio, Japonya B. Natsuishi, Japonya A. Deodhar, Hindistan A. Kudryavitsky, Rusya S. Stanford, Avustralya R. D. Wilson, ABD I. Prondzynski, Kenya J. Antonini, Fransa HİNT ŞİİRİ Sri, S. (2005). Ulusal tarihler Derozio, H.L.V. (2003). Hindistan’a – Anayurduma Çatterci, B.Ç. (2003). Anam, Eğiliyorum Önünde. Tagore, R. (2003). Şarkılar (Gitancali) 51. Warrior, N.V. K. (2005). Afrika Rath, R. (2007). Sürgündeki asker Sharma, S.K. (2011). Demokrasi: Eski ve yeni Yazarsız (2005). Yaradılış (Rig Veda) Yazarsız (2005). Kumarbaz (Rig Veda) IRAK ŞİİRİ El Melaika, N. (2014). Kimim Ben?  El Melaika, N. (2014). Sözler İçin Aşk Şarkısı  El Melaika, N. (2014). Yabancıyız  El Melaika, N. (2014). Yeni Yıl  İSPANYOLCA’DAN ÇEVİRİLER[4]  Guillen, N. (2012). Yalnız palmiye. Lorca, F. G. (2012). Dilsiz çocuk. Al Ramli, M. (2007). Hayır Diyorum Benden Irak’ın Özgürleştirilmesine! Heis, N. (2002). Severdim Yahudi Halkı Önceleri. MALTA ŞİİRİ Briffa, R. (2001). Aynalar Briffa, R. (2001). Kederlinin şarkısı Briffa, R. (2001). Marş ve kalabalık  MISIR ŞİİRİ Negm, A.F. (2014). Kim onlar ve kimiz biz? Negm, A.F. (2013). Kaledeki hapishane NEPAL ŞİİRİ Bishta, M. (1983/2014). Böyle Olur Bir Milletin Yaşarmış Gibi Yapması Giri, B. (2003). Kadın  Giri, B. (2008/2013). Kathmandu  Katuval, H. (2014). Dileğim Katuval, H. (2014). Hayat? Bu mu Şimdi Hayat?! Yav He He...  Nibha, B. (2014). Şair İyi misin, Ne İçtin Böyle Yazmak İçin? Paudyal, L. (2014). Himalaya  Serchan, B. (2014). Bir Şiir Serchan, B. (2014). Öğlen ve Buz Uykusu Serchan, B. (2014). Yalandan İbaret Bence, Milli Tarih Denen Nane  Serchan, B. (2014). Yeni Yıl  Vyathit, K.M. (2014). Karıncalar  VİETNAM ŞİİRİ Gezgin, U. B. (2007). Vietnam Şiiri’ne kısa bir giriş. Nguyen Du (2016). Hanoi’un Gitaristi  Vu, D.L. (2014). Hattat  Do, T. N. Y. (2007). Konuklama Van, Cao (2016). Gerçek Dünyada Varolmayan Beş Sabah. Anh, N. D. (2007). Göksel geçide bakış  Xuan, D. (2014). Deniz  Dzenh, H. (2007). Vietnamlı genç hanım Loan, H. (2010/2007). Yabanmersini çiçeklerinin lavanta rengi Quynh, X. (2007). Uykusuz gecelerde eş için söylenen şarkı  YUNAN ŞİİRİ Kavafis, K. (2001). Derdi Üstlenmek Üzere. Pezaros, P. D. (2001). Siklad Adaları Şarkısı- Sifnos Voidis, H. (2001). Karanlık kent  DİĞER ÇEVİRİLER[5] Yazarsız (2004). Tonga’lıyım beşikten mezara  Lermontov, M.Y. (2001). Tamara. Kolbe, U. (2010). Kıyısında yaşadığımız su Montale, E. (2010). Sorma bize o sözcüğü. Noroes, E. (2010). Kayıp  Noroes, E. (2010). Guava  TÜRKÇE’DEN İNGİLİZCE’YE VE İSPANYOLCA’YA ÇEVİRİLER Telli, Ahmet (2001). Si Vayas Se Derribaria Esta Ciudad [Gidersen Yıkılır Bu Kent]. Beyatlı, Yahya Kemal (2001). El Fin Del Septiembre [Eylül Sonu]. Budak, Abdülkadir (2003). La Consistencia [Kıvam]. Budak, Abdülkadir (2003). Consistency. Günçe, Ergin (2017). Fascism for Kids [Çocuklar için Faşizm] Appleyard, J.L. (2001). You, Southerner [Tú, del Sur] Öz, Nida (1996/2002). Welcome. Öz, Nida (1996/2002). Flight. Öz, Nida (2006/2010). Fake bus stops [Sahte duraklar]. Öz, Nida (2006/2010). Love has to be written by a long o [Sevgi yumuşak g ile yazılmalı]. Öz, Nida (2006/2010). Red [kırmızı]. Öz, Nida (2004/2010). A –strange- may song [Bir garip mayıs türküsü]. Öz, Nida (nd/tarihsiz). Drama [dram]. Tavlan, Ergun (2002). Papa Arslan, Yılmaz (2011). I listened to the Moon (Ay’ı dinledim)

---

[1] Countee Cullen’ın ‘Miras’ adlı şiirinin çevirisi için bkz. Gezgin, U.B. (2017). Ben Bütün Karanlıkları Bunlarla Yendim: Şiir Eleştirileri (2000-2017).

[2] Diğer Çin ve Asya şiirleri için bkz. Gezgin, U. B. (2007). Asya yazıları. İzmir: Ara-lık Yayınevi.

[3] Ayrıca bkz. Etel, A. (2007). Arap kıyameti. (çev. U. B. Gezgin)

[4] Daha fazlası için bkz. Paz, O. (2000). Kartal mı güneş mi? (İsp çev: U.B. Gezgin). İstanbul: Virtüel Yayınevi.

Jimenez, J. R. (2007). 50 İspanyol şiiri (çev. U. B. Gezgin).

Latin Amerika Şiiri Antolojisi - Derleyen ve İspanyolca’dan Çeviren: Ulaş Başar Gezgin

XII. Yüzyıldan XX. Yüzyıla İspanyol Şiiri Antolojisi - Derleyen ve İspanyolca’dan Çeviren: Ulaş Başar Gezgin 

[5] Ayrıca bkz. Gezgin, U. B. (baskıda). Hollanda’dan Tayvan’a Şiir Çevirileri: Diğer Kitaplara Giren Çeviriler - Çeviren: Ulaş Başar Gezgin.

bkz. Gezgin, U. B. (baskıda). Yanardağlar Patladığında / Когда пробуждались вулканы - Bilimsel ve Yazınsal Çeviriler (1999-2017)- Çeviren: Ulaş Başar Gezgin