AŞK ŞARKILARI- Çeviri: Ulaş Başar Gezgin

AŞK ŞARKILARI

Adsız (2014). Tüketti Susuzluğun Beni [შენმა სურვლიმა დამლია /Shenma Survilma Damlia]

Pugaçeva, A. (1983/2010). Milyon kızıl gül [Миллион Алых Роз]

Sinatra, F. (1966/2014). Beng Beng (Vurdu Beni Bebeğim) [Bang Bang (My Baby Shot Me Down)]

Carpani, G. (1999). Şol Karanlık Mezarda [In Questa Tomba Oscura].

Bizet, G. (1875/2002). Carmen Operası’nın librettosundan parçalar. [Carmen]

            İsyankar Bir Kuştur Aşk [L'amour est un oiseau rebelle].

            Attığın Çiçek Bana [La fleur que tu m'avais jetée].

            Korkmuyorum İşte [Je dis que rien ne m'épouvante].

            İşte Kadril Voici [La quadrille].

Tüketti Susuzluğun Beni

Tüketti susuzluğun beni,

Düşünceliyim sana dair, kederli.

Uzaklara gittin, yittin, sık sık kaybolup gittin.

Gözden ırak gönülden ırak mı bu bakışın anlamı...

Leylekler geldi sonra, susamışlardı

Acara ovalarına, susamışlardı

Göremedim dağları, tanıyamadım onları.

Bu gözyaşı, hangi dağı aşan sabırtaşı.

Kazanamadın kalbimi henüz, kazanamadın onu

Ve işte sana sözlerim tam da şu:

Fırlatıp attın beni, yitirdin beni,

Bir Çerkes’in okunu uzaklara atması gibi.

Bir Çerkes’in oku gibi.[1]

(Bir Gürcü Türküsü)

Şuradan dinlenebilir: შენმა სურვლიმა დამლია /Shenma Survilma Damlia

https://www.youtube.com/watch?v=LQ6EWj8mYEM

Milyon Kızıl Gül

Bir zamanlar bir ressam yaşardı

Bir evi vardı ve tabloları.

Bir oyuncuya aşıktı,

Ve severdi o oyuncu, çiçekleri.

Sattı evini sonra,

Sattı tablolarını da

Ve aldığı parayla

Koca bir gül denizi satın aldı.

Milyon, milyon,

Milyon kızıl gül

Pencerenden, pencerenden

Pencerenden görebilirsin

Kim aşık sana, kim aşık sana

Kim aşkından deli...

Tüm ömrüm senin.

Çiçeklere döneceğim

Uyanacaksın sabah, pencerende

Aklını yitireceksin belki

Düşteymişsin gibi sanki

Çiçeklerle dolmuş tüm bahçen

Soğuğa kesiyor kalbin bir anda

Kimdir bunu yapan zengin baron?

Onun yerine, pencere altında, zar zor soluk alan

Yoksul ressamdır işte.

Milyon, milyon,

Milyon kızıl gül

Pencerenden, pencerenden

Pencerenden görebilirsin

Kim aşık sana, kim aşık sana

Kim aşkından deli...

Tüm ömrüm senin.

Çiçeklere döneceğim

Kısaydı görüşme

Çekip gitti trenle gece

Anımsadı ancak, ömürboyu

Güllerin güzelliğinin şarkısını

Yaşayıp gitti yalnız başına ressamsa

Nice acılar çekti.

Ama her zaman yaşamında

Koca bir güzel gül denizi oldu.

Milyon, milyon,

Milyon kızıl gül

Pencerenden, pencerenden

Pencerenden görebilirsin

Kim aşık sana, kim aşık sana

Kim aşkından deli...

Tüm ömrüm senin.

Çiçeklere döneceğim

Alla Pugaçeva (d.1949)- Sovyet ve Rus şarkıcı

Şuradan dinlenebilir: Алла Пугачева - Миллион Алых Роз_ Million of Scarlet Roses

https://www.youtube.com/watch?v=tXfQxidhVEg

Bu, Sovyetler’de 1991’de ‘Halk Sanatçısı’ sanını almış Alla Pugaçeva’dan ‘Milyon Kırmızı Gül’ [Миллион Алых Роз] parçası. Şarkı sözü, Gürcü ressam Pirosmani’nin (1862-1918) başından gerçekten geçmiş olduğu ileri sürülen bir olayı konu olan Andrey Voznesensky (d.1933) şiiri. Söylentilere göre, Pirosmani, şarkı sözündeki gibi, bir Fransız oyuncuya aşık oluyor; herşeyini satıp milyon kırmızı gül alıyor.

Beng Beng (Vurdu Beni Bebeğim)

Ben beştim, o altı idi.

Tahta atlara binerdik

Siyah giyerdim, beyaz giyerdi

Bebeğim beni hep yenerdi

Beng beng, vurdu beni vurdu beni

Beng beng, yere yuvarlandım o anda

Beng Beng, o korkunç gürültü her yanda

Beng beng, vurdu beni bebeğim

Nice mevsimler geçti, nice sular aktı

Büyüdüm sonra, benimsin dedim ona

Gülerdi bana, derdi ki bana

“Hatırla birlikte oynadığımız o zamanları”

“Beng beng, vurdum seni, vurdum seni

Beng beng, yere düştün yere o anda,

Beng beng, o korkunç gürültü her yanda

Beng beng, vururdum hatırla ben hep seni”.

Çaldı müzik ve söyledi bir ağızdan insanlar

Yalnızca benim için çaldı kilisenin çanları.

Gitti şimdi o, bilmem ki neden

Ve bugüne dek, ağlıyorum kimi günler

Hoşçakalı bile çok gördü bana

Yalan için bile vakit ayırmadı bana

Beng beng, vurdu beni vurdu beni

Beng beng, yere yuvarlandım o anda

Beng Beng, o korkunç gürültü her yanda

Beng beng, vurdu beni bebeğim

Nancy Sinatra, 1966

Şuradan dinlenebilir: Nancy Sinatra - Bang Bang (My Baby Shot Me Down)

https://www.youtube.com/watch?v=qgDrpWWxuto

Şol Karanlık Mezarda

Şol,

Şol karanlık mezarda

rahat bırak beni,

bırak beni,

yaşarkendi behey nankör,

düşünmeliydin beni,

düşünmek beni,

yaşarken ben behey nankör,

düşünmeliydin,

bırak beni,

Bırak karanlık gölgeler

bana huzur versinler,

ve yo,

 ve yo dökme küllerim üstüne

Yararsız zehrini...

Şol,

Şol karanlık mezarda

Rahat bırak beni!

Giuseppe Carpani (İtalyan şair)

‘In Questa Tomba Oscura’, Beethoven bestesi

Şuradan dinlenebilir: https://www.youtube.com/watch?v=_xLWNG9KowU

Carmen:

<Birinci perde, beşinci sahne... Carmen, davetkar beden hareketleri ve aşağıdaki şarkı eşliğinde, Don José’ye çiçek atacaktır. Don José’nin yaşamının altüst olacağı bir an... Bu parça, ‘Carmen’ operası içerisinde en çok bilinen parça... Bizet, bu bölümün müziğini, Latin Amerikalı bir müzisyenden almıştı. Aynı zamanda, en çok İspanyolluk kokan bölümdür.>

İsyankar Bir Kuştur Aşk

İsyankar bir kuştur aşk

Yola gelmez hiçbir halde,

Ve çağırmak boşunadır

Gelmeyi reddetmişse.

Kâr etmez tehdit ne dua,

Biri konuşur, biri susar;

Gider başkasını seçer o da,

Konuşmaz ama mest eder.

Aşk, Çingene’nin veledi,

Tanımaz kural yasa;

Sevmezsen severim seni;

Seversem sakın kendini ama!...

O kuş, yakalandı sandığın,

Kanat çırpmış, uçmuş sonra...

Uzaktır aşk... beklemek istersin...

Bekleme daha fazla... işte orada...

Hep çevrende, hızlı bir hayli,

Gelir, gider, yine gelir...

Koru onu, tutar seni,

Tutmak istersin, o seni korur bu sefer.

Aşk, Çingene’nin veledi,

Tanımaz kural yasa;

Sevmezsen severim seni;

Seversem sakın kendini ama!...[2]

Şuradan dinlenebilir: Maria Callas - L'amour est un oiseau rebelle - Habanera - Carmen – Bizet

https://www.youtube.com/watch?v=lspRhX5Vhhg

Attığın Çiçek Bana

<İkinci perde, beşinci sahne... Don José cezaevinden çıkmıştır; içeride, Carmen’in kendisine attığı çiçeği cebinde saklamıştır; ilk işi Carmen’i görmek olur.>

Don José

I

Attığın çiçek bana,

O da yattı mahpusta

Solmuş ve kuru ama koruyarak

Müthiş kokusunu, mest ederek.

Ve tüm saatler boyunca,

Ve kapanarak göz kapaklarımsa.

Bu koku, onu soluyup durdum ben

Ve gecede seni görüverdim ben.

Yalnızca görünüverdiğinden,

Yalnızca bir bakış attığından

Sarayım diye seni tüm varlığımla ben,

Ve önemliydim senin için ben gerçekten.

II

Başladım seni lanetlemeye,

Nefret etmeye senden ve şöyle demeye:

Nedendir bu yazgı

Onu oraya, yolumun üstüne koymalıydı?

İtiraf ederim, küfür ettim

Ve hiçbir şey hissetmedim

Bir arzudan, bir umuttan başka,

Görmek için Carmen seni bir daha!...

Yalnızca görünüverdiğinden,

Yalnızca bir bakış attığından

Sarayım diye seni tüm varlığımla ben,

Ve önemliydim senin için ben gerçekten.[3]

Şuradan dinlenebilir: Jonas Kaufmann " La fleur que tu m'avais jetée" Carmen Scala 2009

https://www.youtube.com/watch?v=R8rNEuiyQ70

Korkmuyorum İşte

<Üçüncü perde, beşinci sahne... Don José’nin memleketli sevgilisi, Don José’yi Carmen’in elinden kurtarmak için, kaçakçıların barındığı, tekin olmayan, dağlık bölgeye gider. O kadar tehlikeli bir yerdir ki, ona oraya kadar yol gösteren adam, korkusundan ayrılır.>

Micaela

I

Diyorum ki korkmuyorum işte,

Yemin ederim bile,

Boşunadır bu cesaret yine de,

Ölüyorum korkudan, kalbimin derininde...

Yapayalnızım bu ıssız yerde tam anlamıyla

Doğru değil yaptığım, korkuyorum ama işte,

Allahım cesaret ver biraz bana,

Korursun beni Tanrım inşallah...

Koru beni koru sen ey yüce Allah.

II

Varacağım yanına o kadının,

Ki büyülü işler

Çoktan beridir sevdiğim adamın

Şerefsizliğine hemen son verir;

Kadın, tehlikeli; güzel bir o kadar, hem de.

Korkmak istemiyorum ben ama,

Konuşsam karşısında yüksek sesle,

Korursun beni Tanrım inşallah...

Koru beni koru sen ey yüce Allah.[4]

Şuradan dinlenebilir: Anna Moffo - Carmen : Je dis que rien ne m'épouvante - "Micaela's Air " (Bizet) https://www.youtube.com/watch?v=bRrYwTxxQ_g

İşte Kadril

<Dördüncü perde, birinci sahne... Boğa güreşçileri, yavaş yavaş arenaya çıkmaktadır. Seyirciler tezahürata başlamıştır. Carmen, gösteriye yeni aşkı, boğa güreşçisi Escamillo için gelmiştir. Çünkü Escamillo, Don José’nin yanında, ‘beni seven oraya gelir’ demiştir. Don José de Carmen’i eski günlerdeki gibi yaşamalarına ikna etmek için oradadır. Bu sahneden sonraki sahne, son sahneleri olacaktır.>

KORO

İşte kadril,[5] kadril işte,

Kadrili boğa güreşçilerinin,

Parlar güneş, kargılar üzerinde,

Üzerinde şapkaların keplerin!

İşte kadril, kadril işte,

Kadrili boğa güreşçilerinin.

(...)

İşte akarak meydandan,

Görevli, çirkin suratlı,

Yürüyerek adım adım ta başından,

Aşağı aşağı aşağı!

(...)

ve sonra çıkıyoruz ortaya,

biz korkusuz çulolar[6]

Bravo! Çok yaşayın! Şan olsun, korkusuzluğunuza.

Görün onlar da çıktı, banderiyerolar![7]

Ne yiğitliktir bu, görün,

O ne bakış o ne görkemli

Parlıyor süsleri onun

Cenk giysisi üstündeki.

(...)

Yenisi başlıyor kadrilin,

Ne güzeller pikadorlar![8]

Kargıları demirden olduğundan,

Boğalar çok sızlanacaklar.

(...)

Sonra kılıç, ince ayar,

Bitirecek her bir şeyi,

Göreceğiz kim sallar,

Son kılıç darbesini.

Bravo! Bravo! Escamiyo!

Escamiyo, bravo![9]

Şuradan dinlenebilir: Carmen Voici La Quadrille

https://www.youtube.com/watch?v=retxXisWfn4

‘Carmen’, Prosper Mérimée’nin kısa-romanından uyarlandı. Librettosu, Henry Meilhac ve Ludovic Halévy tarafından yazıldı.

Müziği, Georges Bizet tarafından yapıldı.

İlk kez, 3 Mart 1875’te, Paris’te, Opera-Comique Tiyatrosu’nda gösterildi.

Kaynak:

Meilhac, H. ve Halévy, L. (1925). Carmen: Opéra-comique en quatre actes. Paris: Calmann Lévy, Éditeurs.

---

[1] Sözlere tümüyle bağlı kalınmadan serbest bir biçimde çevrildi.

[2] Meilhac ve Halévy (1925), s.13.

[3] Meilhac ve Halévy (1925), s.53-54.

[4] Meilhac ve Halévy (1925), s.69-70.

[5] Quadrille: Fr. Sekiz kişilik bir tür dans.

[6] Chulo: İsp. Boğa güreşçisinin yardımcısına verilen ad.

[7] Banderillero: İsp. Boğanın sırtına ‘banderiya’ adlı küçük kargıyı saplayan boğa güreşçisi.

[8] Picador: İsp. Boğa güreşinde boğayı kargısıyla kışkırtan atlıya verilen ad.

[9] Meilhac ve Halévy (1925), s.80-81.

Kaynak: Gezgin, U.B. (2017). Şarkılarla Dünya Turu: Latin Amerika’dan Afrika’ya Protesto Şarkıları ve Türküler - Şarkı Sözü Çevirileri (1999-2017) [Globetrotting via Songs: Protest Songs and Folk Songs from Latin America to Africa– Comp. and trans. Ulas Basar Gezgin]. 

ŞARKILARLA DÜNYA TURU: LATİN AMERİKA’DAN AFRİKA’YA PROTESTO ŞARKILARI VE TÜRKÜLER Şarkı Sözü Çevirileri (1999-2017) Derleyen ve Çeviren: Ulaş Başar Gezgin İNTİ İLLİMANİ (İspanyolca’dan Çeviriler) İnti İllimani (2009). Çingene [Gypsy].  İnti İllimani (2009). Yalnız Değiliz [We’re Not Alone]. İnti İllimani (1997/2014). Özgürce [En Libertad] İnti İllimani (2007). Yıldızların Şarkısı [Canto de las Estrellas].  İnti İllimani (2007). Saban [El Arado]. İnti İllimani (2007). Samba Lando [Samba Landó]. İnti İllimani (2008). Yerlinin Sızlanışı ya da Sabanlar [Lamento del Indio (o Los Arados)].  İnti İllimani (2012). Herkes İçin Eğitim Dansı [Vals De La Educación Para Todos]. İnti İllimani (2012). Nasıl ki Öldürülüyor Bugün Siyahlar [Así Como Hoy Matan Negros]. İnti İllimani (2007). Masmavi Gözler [Ojos Azules].  İnti İllimani (2012). Aşık Olmadan Önce Yeniden [Antes de Amar de Nuevo]. İNKA TÜRKÜLERİ İsimsiz (2015). Ah memleketim Uşuya’m. Geleneksel İnka türküsü [Ushua Llaqtay] İsimsiz (2015). Akbabam Gidersen Andlara. Geleneksel İnka türküsü [El Condor Pasa] İsimsiz (2015). Bırak Uçsun Güvercinim. Geleneksel İnka türküsü İsimsiz (2015). Bozuk Para. Geleneksel İnka türküsü [Solischa] İsimsiz (2015). Geyik Düşleri. Geleneksel İnka türküsü. [Tarukaq Mosqoyning] İsimsiz (2015). Güneşin Çocukları. Geleneksel İnka türküsü [Intiq Churin] İsimsiz (2015). Hoşçakal Ayakuço Köyü. Geleneksel İnka türküsü. [Adiós Pueblo de Ayacucho] İsimsiz (2015). Huanito. Geleneksel İnka türküsü. [Uchuq Juancha] İsimsiz (2015). Memleket Özlemi. Geleneksel İnka türküsü. [Llakikay] İsimsiz (2015). Tambobambalı Bir Oğlan. Geleneksel İnka türküsü. [Tambobambino] LATİN AMERİKA’DAN (İspanyolca’dan Çeviriler) Puebla, C. (1960/2016). Teşekkürler Fidel’e [Gracias Fidel]. Jara, V. (1971/2010). Barış içinde yaşama hakkı [El derecho de vivir en Paz] Quilapayun (2012). Malembe [Malembe]. Quilapayun (2012). Buenos Aires’in kadınları [Las Mujeres De Buenos Aires]. Parra, V. (2009). Sağolsun Bu Ömür Var Ya [Gracias a la Vida].  DEVRİM VE PROTESTO ŞARKILARI: Avustralya’dan İrlanda’ya Wolfe Tones (1973/2014). Helikopter Türküsü [The Helicopter Song] Whelan, M. (2014). Ekmek ve Güller [Bread and Roses] Whelan, M. (2014). Özgürlükten Bahset Bana [Talk to me of Freedom] MacColl, E. (1965/2014). Muhasebe Baladı [Ballad of Accounting]  Phillips, U. (2017). Pilin Bitti [All Used Up] Morgan, P. (2006/2013). Kan var meydanda [Blood is on the Square]  Roach, Archie (2017). Çaldılar Çocukları [Took Away the Children] Vian, B. (2002). Asker kaçağı [Le Déserteur] Haritanov, V. (1975/2010). (SSCB) Zafer günü (şarkısı) [День Победы] Rovics, D. (2017). Devrimden Sonra [After the Revolution] İSPANYA İÇ SAVAŞI ŞARKILARI Adsız. (2009). Beşinci Alay [el Quinto Regimiento]. Hernández, M. ve Adomian, L. (1938/2002). Savaş, Anne [La guerra, Madre] Ochs, P. (2017). İspanya İç Savaşı Şarkısı [Spanish Civil War Song]. AFRO-AMERİKALI DİRENİŞ ŞARKILARI Afro-Amerikalı ilahisi (1867/2000). Özgür olacağız yakında [We Will Be Free One Day] Meeropol, A. ve Holliday, B. (1937/2015). Tuhaf Meyve [Strange Fruit] Cooke, S. ve Redding, O. (1964/2017). Bir Değişim Geliyor Bir Değişim [A Change Is Gonna Come]. Legend, J. (2014/2015). Şan [Glory] Afro-Amerikalı ilahisi (1867/2000). Üfle Surunu, Hadi Üfle Cebrail [Blow Your Trumpet, Gabriel]. PETE SEEGER Seeger,  P. (1964/2014).  Söyle Hangi Saftasın? [Which Side Are You on?] Seeger,  P. (1964/2014). Ne öğrendin okulda bugün? [What Did You Learn in School Today?] Seeger,  P. (2014). Joe Hill [Joe Hill] Seeger,  P. (2014). Öğretmen Ho Amca [Teacher Uncle Ho] Seeger, P. (2017). Sonsuza Dek Dayanışma [Solidarity Forever] JOAN BAEZ Baez, J. (2014). Bangladeş Şarkısı [The Story of Bangladesh] Baez, J. (2014). Çin [China] Baez, J. (2014). Saygon Gelini [Saigon Bride] COHEN ve DYLAN Cohen, Leonard (1969/2016). Partizan [Partisan] Dylan, Bob (1974/2016). Genç Kalasın Sonsuza Kadar [Forever Young] Dylan, Bob (1963/2016). Savaş Ağaları [Masters of War] ERMENİ TÜRKÜLERİ Adsız (2014). Göçebe (Anadolu Ermeni halk türküsü) Adsız (2014). Mahpustan Serçeye (Anadolu Ermeni halk türküsü) Adsız (2014). Mahpusun Düşü (Anadolu Ermeni halk türküsü) Adsız (2014). Sıla Özlemi (Anadolu Ermeni halk türküsü) Adsız (2000). Tilki (Anadolu Ermeni halk türküsü) AFRİKA GELENEKSEL ŞARKILARI Xhosa Güney Afrika Sözlü Geleneksel (2000). Yitik Sevgili. Hlubi Güney Afrika Sözlü Geleneksel (2000). Zuluların Kralı Şaka Mısır Afrika Geleneksel (2001). Bahaneler Ewe Afrika Geleneksel (2001). Bir Avrupalıdır bebek İbo Afrika Geleneksel (2001). Cenaze türküsü Fon Afrika Geleneksel (2001). Cenk nağmesi Ewe Afrika Geleneksel (2001). Kederi yaşamın Yoruba Afrika Geleneksel (2001). Üç dost Swahili Afrika Geleneksel (2001). Yoksul insan  AŞK ŞARKILARI Adsız (2014). Tüketti Susuzluğun Beni [შენმა სურვლიმა დამლია /Shenma Survilma Damlia] Pugaçeva, A. (1983/2010). Milyon kızıl gül [Миллион Алых Роз] Sinatra, F. (1966/2014). Beng Beng (Vurdu Beni Bebeğim) [Bang Bang (My Baby Shot Me Down)] Carpani, G. (1999). Şol Karanlık Mezarda [In Questa Tomba Oscura]. Bizet, G. (1875/2002). Carmen Operası’nın librettosundan parçalar. [Carmen]             İsyankar Bir Kuştur Aşk [L'amour est un oiseau rebelle].             Attığın Çiçek Bana [La fleur que tu m'avais jetée].             Korkmuyorum İşte [Je dis que rien ne m'épouvante].             İşte Kadril Voici [La quadrille]. TÜRKÇE’DEN İNGİLİZCE’YE / A COLLECTION OF TURKISH SONGS IN ENGLISH Grup Yorum (2008/2009). The shanty & the skyscraper [Gecekondu ile gökdelen]. Grup Yorum (2008/2009). Ask them about me [Sor beni]. Grup Yorum ve Hasan Hüseyin Korkmazgil (1989/2009). The human market [İnsan pazarı]. Arkan, H. (2014). Crazy Olive [Delice Zeytin].  ŞARKI LİSTESİ (YOUTUBE BAĞLANTILARI)