Asya-Pasifik’te Bu Hafta (82): Öğretmenler Günü ve Öğretmen Olmak

Asya-Pasifik’te Bu Hafta (82): Öğretmenler Günü ve Öğretmen Olmak

Ulaş Başar Gezgin

Evet 24 Kasım çoktan geçti ama Öğretmenler Günü, farklı ülkelerde farklı günlerde kutlanmakla kalmıyor; kutlanma nedenleri de farklılaşıyor.

Öğretmenler Günü, Tayland’da 16 Ocak; Moğolistan’da Şubat’ın ilk haftası; Güney Kore’de 15 Mayıs; Malezya’da 16 Mayıs; Singapur’da 1 Eylül; Hindistan’da 5 Eylül; Çin’de 10 Eylül; Tayvan’da 28 Eylül; Filipinler ve Pakistan’da 5 Ekim; Vietnam’da 20 Kasım; Endonezya’da ise 25 Kasım’da kutlanıyor.

Öğretmenler Günü tarihi, Asya-Pasifik dışında da çeşitlilik gösteriyor: Öğretmenler Günü, Arjantin’de 11 Eylül’de; Brezilya’da 15 Ekim’de; Ekvator’da 13 Nisan’da; El Salvador’da 22 Haziran’da; Meksika’da 15 Mayıs’ta; Peru’da 6 Temmuz’da ve Şili’de 16 Ekim’de kutlanıyor. Öğretmenler Günü, kimi ülkelerde dinlence; kimi ülkelerde ise işgünü.

Hindistan’da Öğretmenler Günü, 5 Eylül’de kutlanıyor çünkü bu gün, Hindistan’ın ilk devlet başkanı yardımcı ve ikinci devlet başkanı ve felsefeci Sarvepalli Radhakrishnan’ın (1888-1975) doğum günü. Bu günde öğrenciler okula gelip günboyu Öğretmenler Günü etkinliklerinde bulunuyorlar. Malezya’da ise Öğretmenler Günü 16 Mayıs’ta kutlanıyor çünkü Malezya’da eğitimin temelini atan belge, 16 Mayıs 1956 tarihini taşıyor. Tayvan’da Öğretmenler Günü 28 Eylül’de kutlanıyor çünkü bu, Kong Usta’nın (Konfüçyüs) doğum günü. Bu nedenle, Tayvan’da Öğretmenler Günü, ‘Kong Usta Bayramı’ olarak da biliniyor; tören sabah 6:00’da Kong Usta Tapınakları’nda gong çalınmasıyla başlıyor. Bu törenlerde, inek, keçi ve domuz kurban ediliyor. Vietnam’da Öğretmenler Günü, 20 Kasım’da kutlanıyor çünkü 1957’de Varşova’da toplumsalcı (sosyalist) ülkeler arasında yapılan eğitimle ilgili bir toplantıda, bu günün tüm toplumsalcı ülkelerde Öğretmenler Günü olarak kutlanması kararı alınmıştı. Bugün o toplumsalcı ülkelerin yerinde yeller esiyor, yine de Vietnam’da Öğretmenler Günü aynı gün kutlanıyor.

Öğretmenler Günü dünyada farklı günlerde kutlansa da, sorunlar çoğunlukla aynı: Düşük ve orta gelirli ülkelerde öğretmen başına düşen öğrenci sayısı yüksek; yüksek gelirli ülkelerde ise düşük. Elbette bu oran, her bir ülkenin her bölgesinde aynı değil, bölgelere göre çeşitlilik gösteriyor. Bu oran, eğitime erişimde önemli bir gösterge olarak görülüyor: Oran, varsıl bölgelerde daha düşükken, yoksul bölgelerde daha yüksek. Bu açıdan yapılan karşılaştırmalarda, en adaletsiz ülkeler şunlar: Arjantin, Brezilya, Kanada, Çin, Mısır, Hindistan ve Peru. Ayrıca, genç ve deneyimsiz öğretmenler, birçok ülkede, en yoksul kesimlerde çalış(tırıl)ıyor; bu da, yoksulların daha nitelikli eğitim almasını engelleyen nedenlerden biri. Diğer bir nokta, bayan öğretmenler ve kız öğrencilerle ilgili: Bayan öğretmenlerin yaygın olduğu bölgelerde kız öğrenciler de yaygın. Ancak birçok ülkede, bayan öğretmenler, güvenlik vb. nedenlerle, yoksul bölgelere gönderil(e)miyorlar. Böylece yoksul kız öğrenciler, nitelikli eğitimden 2 katı yoksun kalıyor. Yoksulluk zaten yoksunluk demektir...

Düşük ve orta gelirli ülkelerin çoğunda öğretmenlerin, yüksek gelir düzeyindekilere göre, daha genç ve deneyimsiz olduğu biliniyor; bu da, eğitim niteliğinde düşmenin bir nedeni ve aynı zamanda göstergesi. Öğretmenlerin çoğunun genç olmasının temel nedenlerinden biri, İMF’nin devleti küçültmek adına dayattığı erken emeklilik siyasaları dolayısıyla, orta yaş ve üstü dilimdeki öğretmenlerin emekli edilmesi. Ayrıca, düşük ve orta gelirli ülkelerde öğretmenlik eğitiminin süresi daha kısa. Kimi ülke ve bölgelerde, ilkokul mezunu olanlar (hatta olmayanlar bile), ilkokul öğretmeni olabiliyor.

Kuzey Amerika’da ve Avrupa’da, ilkokul öğretmenlerinin %84’ü kadınken, diğer bölgelerde bu oran, yarıdan az. Gezgin (2008)’de belirttiğimiz gibi, bayan öğretmen oranının yüksek oluşu, kadın-erkek eşitliğinde ilerleme olduğunu göstermiyor. Dünyanın dört bir yanında, öğretmene verilen düşük ücretle bayan öğretmen oranı arasında anlamlı bir ilişki var: Öğretmen ücretlerinin düşük olduğu ülkelerde kadın öğretmen oranı yüksek. Ayrıca özellikle anaokulu ve ilkokul düzeyinde öğretmenlik, toplumda, bir tür çocuk bakımı olarak görüldüğünden, anaokulu ve ilkokul öğretmenliğinin kadın işi olarak düşünülmesi yaygın. Böylece kadınların anaokulu ve ilkokul düzeyinde çoğunlukta olması, kadın-erkek eşitliğine doğru gidildiğini değil eşitsizliğin bir kez daha perçinlendiğini gösteriyor.

Geleneksel olarak öğretmenlere çok değer verilen Asya’da, kalkınmayla birlikte, öğretmenlere olan saygı, topçulara ve popçulara duyulan hayranlığa dönüşüyor. Herşey para oldukça, para getirmeyen bir iş olarak görülen öğretmenlik, yavaş yavaş, önemsiz bir iş olarak görülmeye başlanıyor. Yani ‘Doğu Cephesi’nde Yeni Bir Şey Yok’...

İlgilisine Kaynak

Gezgin, U. B. (2008). Asya-Pasifik’te Bu Hafta (73): Asya’da kadın olmak. Evrensel Hayat Eki, sayı 231, 7 Aralık 2008. 

http://evrensel.net/ekhaber.php?haber_id=41711

UNESCO (2006). Teachers and educational quality: Monitoring global needs for 2015. Montreal: UNESCO.

Kaynak: Gezgin, U.B. (2011). Asya-Pasifik Hattı’nda: Seçme Yazılar [On  the  Asia-Pacific Frontier: Selected Writings]. Ho Çi Min Kenti, Vietnam, 2011.

ASYA-PASİFİK HATTI’NDA: SEÇME YAZILAR[1] Ulaş Başar Gezgin Son Güncelleme: 25.10.2011 İçindekiler Asya-Pasifik hattında bir Türk (Özge Ç. Denizci ile söyleşi). Vietnam’ın en büyük adasında, Phu Quoc’ta. Vietnam’ın sürdürülebilir kalkınması. Hindistan gazetelerinde neler yazıyor? Hindistan izlenimleri. Günümüzde Lao (Laos). Lao’nun yakın tarihine kısa bir bakış: Dünyada kişi başına en çok bomba düşen ülke. Laos izlenimleri. Asya kimlikleri. Vaşington Portakalı çürürken... 2010’da Asya-Pasifik’te insansal gelişim. Vietnam’da savaş günleri ve sonrası. Kandahar tutsakları... Asya’nın gökdelenleri. Ho Çi Min Kenti’nde sanat dünyası. Kuzey Kore’den görsel bir demet. Ücretsiz Kölelik mi Ücretli Kölelik mi? Asya’nın ‘en’leri. Asya’da yaşam pahalılığı. Bir ortak bölen olarak Soğuk Savaş... Kızıl bir Siyam (Tayland) için... Kore gelenekleri. Yükselen bir küresel güç: Güney Kore. Asya’da dev kentleşme. Doğu Asya’da sansür. Kent ve altyapı. ‘Bayat’ bir kuram: Yoksulluk... Bir Güney Kore çizgi kitabı ve eleştirisi. Manila izlenimleri. Toplumsalcı alsatçılık: “Biz ortak, biz pazar”. İklim değişikliği ve rantsal dönüşümcüler kıskacında Asya kentleri...  Asya ekin dörtlüsünün dokunulamaz kalıtları. Ho Çi Min Kenti’ne kala(maya)nlar. Başka bir dünya, başka bir kent... Vietnam’da kentsel/ ‘rantsal dönüşüm’. Neydik, Ne Olduk… Japonya’ya Celali gerek... Duraklama Devri’ndeki Japonya... “Japon yapıyor abi”... Tokyo ve Seul sokaklarından izlenimler... Japonya izlenimleri: Osaka, Kyoto, Hiroşima, Kobe. Japonya’da toplu taşıma ve ulaşım. (Çöp)Sanat ve kent...  Auroville (Tankent) üstüne...  Vietnam’da ve Japonya’da kadın olmak. Yasukuni: Ölüler üstüne kurulu tarih... Japonya’da budunsal (etnik) ayrımcılık. Japonya’nın mafyası: Yakuza. Güneydoğu Asya’nın akıl hocalarına... 1998’de Endonezya. 40 yıllık suskunluk ve Gencer-Gencer. Pasifik’te bir gezinti... Fiji’de darbe, karşı-darbe ve  (karşı-) darbe karşıtlığı... Asya-Pasifik orduları. Uygur/Çin Sorunu Üzerine... Doğu Timor: Yeni bir ülke doğarken... Endonezya’da daha çok bomba patlayacak. Batı Papua: Endonezya’nın ‘Güneydoğusu’.  Yarım Yüzyıl Sonra ‘Bağlantısızlar’. Endonezya Seçimleri. Endonez-Malez Gerginliği. Seçimlerden hemen önce Endonezya gündemi. Hindistan seçimleri. Çin’de yüksek eğitimin sorunları. Vietnam’da eğitim sorunları. Vietnam’da çevre kirliliği. Hindistan’da ve Çin’de bilişim... “Yazar, ne yazar (,) ne yazamaz (?)” Melbourne izlenimleri. Halktan yana tarih... Doktorun ölümü... Çekik gözler, düz gözler... Asya takvimleri ve dinlenceleri Yunan (Makedon)-Hint etkileşimi. Asya dilleri ve Asya Birliği. Asya’nın Yeni Çağ dinleri. Asya’nın ‘çağdaş’ boşinançları. Sıcak ülke Keşmir... Elde kafatasıyla yeni bir tarih yazmak...  “Komünistler Hindistan’a!” Kardeş sofrası. Öğretmenler günü ve öğretmen olmak. Japon sömürgeciliği ve ulusalcılığın yükselişi. Dünden bugüne Hindistan. Endonezya ve tarihyazımı. Çin’in birlik ve beraberliği. Dünden bugüne Moğolistan. Asya’nın geleceği. Maldivler’de yeni bir yüz... Amartya Sen ve Asya değerleri. Asya’da kadın olmak. Darbeler ülkesi Bangladeş. Asya partileri. Asya partileri. Sermayeci ‘psikoloji’, ‘hasta’ Japonlara karşı. Or’da, bir halk var uzakta! ‘Amerika Birleşik Sosyalist Devletleri’. Hint felsefesinin aykırıları: Caincilik ve Budacılık. Vietnam’da müzecilik. Amerikancı ‘psikoloji’ Asyalı ‘böcek’lere karşı. İneklere yüklenen küresel ısınma. ‘Hannah Hanoi’: Amerikan ordusunun korkulu düşü. Nasıl bir kent?  (Eski) katil Enver Şeyh ve düşünceleri. Büyüme fetişçiliğine karşı. Asyalı öğrencilerde yaratıcı düşünme. Asyalı öğrencilerde eleştirel düşünme. Türkiye yenilmeli! Çin’de komünizm doğdu mu? Pasifik bayrakları. Asya bayrakları. Asya-Pasifik’te savaş ve barış. Yıldızlarını sökmüş general: Vo Giap. Vietnam’da azınlık siyasaları ve Hmonglar. Asya’da akademik dünya. Asya gazeteciliği.  “Bu nasıl dünya, kaybedene sordun mu?” Vietnam’da eğitim ve toplum. Sayılarla Asya ve Çin. Asya ve rüşvet. Aceh: tsunamiyle gelen barış... Papua-Yeni Gine ve Begonvil: Sömürülenin sömürmesi. Dünden bugüne Filipinler... (Hindistan, Gandhi sayesinde değil) Gandhi’ye rağmen (bağımsız olmuştur)... Japonya’da ölmek... Uzaklarda bir Yahudi Devleti. Sri Lanka’da Tamil-Sinhal çatışması ve Tamil Kaplanları. Bağımsız (!) Avustralya’da yıl 1975. Asya Birliği’ne doğru (mu?) Hâlâ ‘soğuk savaş’an Malaya... Vietnam’da ‘karanlık turizm’. Doğu Timor: Yeni bir ülke doğarken... Yılbaşı’nın Vietnam’da farklılaşmış anlamı üstüne. Dünden bugüne Endonezya... Paylaşılamayan adalar. Sosyalizm ve ‘milli tarih’. Ha Asya ha Amerika... Yeni yıl ama hangi takvimle?.. Asya-Pasifik’te Bu Yıl: Asya-Pasifik 2007. Asya’da hayat da zaman da hızlı aktı. ABD’nin düşmüş piyonu. Mikro-kredicilik üstüne. Vietnam ve Irak. Asya’da ölmek. Ana-çizgileriyle Vietnam ekonomisi. Asyacılık üstüne. Laiklikleriniz itinayla suistimal edilir. Kore ve bir yanardöner devlet başkanı. Dünden bugüne köhne Burma Sıcak ülke Çin ve sıcak para Renminbi (Halkın Parası). Çin ve Vietnam’da günlük yaşam... Japonya’da boşta-çalışanlar. Meczuplardan devrimci olur mu... Nepal: Kral, Everest’ten daha yüksek değildir elbette! Asya’da İsacılık ve Budacılık: İki fırtına arasında kalmak... Dalai Lama şeriatı ve Budacılık karanlığı. Barışı düşünürken, kapıları çalamayan çocukları duyabilmek... 1973 Nobel Barış Ödülü’nü reddeden Vietnamlı Devrimci ve karşı-orduculuk. Sihanuk: Sosyalist prenslikten karaoke krallığına! Denizlerden, ırmaklardan, dağlardan konuşmalı... “Şu çılgın Vietnamlılar!” Asya basınında Türkiye’deki seçimler ve dahası... Başlarken ne yazmalı?  Kore’den Tayland’a bir yolculuk... Kısrağın kuyruğundan “kısrak başı gibi uzanan memleket”e... Dostumun dostu düşmanım( mı)dır(?) Asya Yüzyılı ve Asya’nın toplumsal sorunları 2009’da Çin. Kim’ler geldi Kim’ler geçti. 10 soruda Kuzey Kore. Vietnam’ın gelin ihracatı artıyor… Kamboçya’da kim yargılanıyor? Vietnam’ın ırmakları Kurbağalıdere’ye dönerken… Güney Kore’de “dayak, cennetten çıkma”. Müzmin hava korsanı. Sumocu ahlakı yerlerde sürünüyor.. Siyam’ın Farang Sadrazamına ilgi artıyor! Vietnam’da ve Ho Çi Min Kenti’nde büyüme. Asya-Pasifik Hattı’nda (Seçme Yazılar)- Ekler Ulaş Başar Gezgin Yabanmersini kokuyor Vietnam günlerdir… Loan, H. (2010). Yabanmersini Çiçeklerinin Lavanta Rengi (çev. U.B.Gezgin). Japonya defterlerinde kalanlar. Japon mucizesi. Ayıran, birleştiren Japon metro durakları. Mektubun. Japon işi. Kalemimi satın aldın prenses. Policy prescriptions based on faulty premises. (To the advisors of South East Asia: A critique of the Harvard paper.) Delusions of an 'Asian century'  (The Asian Century and The Social Problems of Asia). İsmail, T. (2009). Belki ben de bir hırsızım (çev. U.B. Gezgin). Sarjono, A. (2009). Sahte şiir (çev. U.B. Gezgin). Bali’de bitimsiz bir gece. The currents and trends in the Vietnamese education system within the international(ized) context: A comparative perspective. The social consequences of environmental degradation in Vietnam: A country-level and city-level pollution haven analysis. Okyanistan Destanı (I): “Badem gözlüm beni unut”ma uzaklaşan kıyılarda. Bali izlenimleri. Vietnam, aşkın sırrı ve dünya... Vietnam & Asia in flux, 2008: Economy, tourism, corruption, education and ASEAN regional integration in Vietnam and Asia. Darmstadt: H@vuz Publications. Melbourne Mezarlığı’nda. Vietnam’da olsaydı.  ‘Kenar mahalle iti milyoner’ filmi üstüne ya da “bizleri desti izdivaçlara, yalan haberlere, çarkıfeleklere mahkum etmeyin.” Doktor’un ölümü. Kamboçya gezi notları Asya dilleri çevirilerinde 7 sorun. Asya’da kalkınma ve kadın Çin ve Vietnam’da yeni-serbestçilik ve direniş.

---

[1] Bu kitapta yer alan yazıların hemen hemen tümü, yazarın günlük Evrensel Gazetesi’ndeki ‘Asya-Pasifik’te Bu Hafta’ adlı köşesinde yayınlanmıştır.