Kitaplar Üstüne (Çin Şiiri)

Kitaplar Üstüne

I

Eski devrin insanlarıyla karşılaşır insan, açtığında sayfalarını bir kitabın;

Bugünün insanlarıyla karşılaşır oysa, sokağa çıktığında insan.

Eski devrin insanları, insanları! Çoktan toz toprak olmuştur kemikleri, geride bıraktıkları;

İnsan, ancak güvenerek duygularına, dostluk kurabilir eskin devrin insanlarıyla.

Aynı türden, aynı tüyden gibiyizdir bugünün insanlarıyla,

Ama bakın, sanki mum çiğniyormuşuz gibi yavan bir tadları vardır, konuştuklarında!

Taşlarla, mandayla, sığırla yaşarım yalnız başıma,

Boş beleş insanlarla vakit harcamaktansa...

Kendi zamanına ait olmak zorunda değil ya, ne mutlu insana;

Okuduğu kitaplara bakmalı, öğrenmek için insanın gerçek zamanını!

II

Anadan, serden, yârdan geçerim de geçerim de,

Vazgeçemem kitaplarımdan, bırakamam onları geride.

Baştan sona tekrar tekrar gözden geçirmek istiyorum onları yine,

Ama kahretsin ki zaman dar. Zaman dar, acelem var.

Klasiklere başlasam sözgelimi, ne vakit göz atabilirim ki tarihe;

Hadi daldım diyelim felsefeye; gözü yaşlı edebiyat bekler beride.

Geri gidiyorum zamanda, gidiyorum onları satın aldığım günlere-

Çil çil altın, binlerce kese! Takmadım, döktüm ne varsa cepte.

Hele bir de bir sayfa, ya da bir satır eksik olmaya görsün, neler çektim bulmak için,

Neler çektim bir ben bilirim, toplamak için eksikleri, tamamlamak için!

Yeni elyazması nüshalar için az mıydı döktüğüm paralar;

Gece gündüz ter döküp heba oldu yazmanlar.

Ben de kollarıma aldım gece gündüz, kitaplarımı.

Ciltsizlere cilt numarası, kimi sarı kimi kırmızı satır altları.

Kaç budak mum ışığı gitmedi, kaç budak mum ışığı,

Yorgun düşmüş kalbin kaç bin damla kanı!

Ne oğullarım ne torunlarım bilir yaşadıklarımı;

Kendi öykülerini ancak kendileri anlatır kitap kurtları.

Yavaş yavaş çekidüzen veriyorum kendime bugün,

Doğum nedenlerim sayılır hemen herşeyi gerçekleştirmiş gibiyim...

Çok güzel bir duygu doğrusu, kitaplardaki insanların

Beklediğini bilmek Ölüler Diyarı’nda.

Az kaldı, bitti çoğu; yüzyüze görüşeceğim onlarla;

Ve gerek kalmayacak asla, yazdıklarına bir daha bakmaya...  [1]

Yüen Mei (1716-1797)

Çeviren: Ulaş Başar Gezgin

Yüen, M. (1972). Kitaplar üstüne. C. Birch (derleyen). Anthology of Chinese literature: From the fourteenth century to the present day, Cilt 2 içinde (s.196-197). New York: Grove Press. 

Kaynak: Gezgin, U. B. (2017). Çifte Ejderhanın Diyarında: Çin ve Vietnam Üzerine – Cilt 1: Çin - Prof.Dr.Ulaş Başar Gezgin

Çifte Ejderhanın Diyarında: Çin ve Vietnam Üzerine Cilt 1. Çin Prof.Dr. Ulaş Başar Gezgin Çin Tarihine ve Toplumuna Bakış 2500 Yıl Önceden Günümüzü Açıklayan Bir Asyalı: Tarihteki İlk ‘Strateji’ Kitabının Yazarı Sun Tzu Çin’in Birlik ve Beraberliği. Çin Seddi’ndeki Görünmez Emek. 2 Okuma Parçası: Han Fei Usta’nın Görüşleri ve İki Tutamak. Klasik Çin Felsefesinde Rızanın ve Zorun İktidarı ile Liberalizm. Nanjing Katliamı Anlatıları: Bir Yurtseverlik Testi Çin’de Komünizm Doğdu mu? Eski Çin Yeni Çin Algısı: İdeolojiden Pragmatizme Çin-Sovyet İlişkileri: Tarihten Bir Yaprak.  Uygurlar, Kürtler, Özerklik ve Bağımsızlık. Uygur/Çin Sorunu Üzerine... Tibet: Çin İşgali Altında Yarım Yüzyıl. Çin’de Halk Bugün Savaşıyor Çin’de Yüksek Eğitimin Sorunları. Çin Ekonomisi Çin Gündeminin Ana Başlıkları Çin’in Hindistan’ın Önünde Olmasının 10 Nedeni. Çin’de Teknik İlerleme ve Yaratıcılık Üzerine. Sıcak Ülke Çin ve Sıcak Para Renminbi (Halkın Parası). Çin Turizmi: Kitle Turizminden Nitelikli Hizmetlere Doğru (mu?) Çin’in Latin Amerika Yatırımları: Çin’in Şişeden Çıkışı. Çin’in Afrika Yatırımları: Afrika’da 1 Milyon Çinli. Çin Kültürü ve İkili İlişkiler Türkiye-Çin İlişkileri. Jackie Chan: Kungfu Ustasından Çinli İndiana Jones’a. İki Çin Filmi Üstüne Kısa Notlar: Batıya Yolculuk ve Kurt Savaşçı. Çin Operası (Jingju). Bin Buda Mağaraları: Bir Dünya Mirası. Bin Buda Mağaraları’nda (şiir) Çin’den Anaerkil Bir Halk: Mosoular. Filipinlerin Yeni Dış Politikası Çin İçin Ne Anlama Geliyor? Çin ve Vietnam Vietnam-Amerikan Savaşı'nda Çin'in Rolü ve Sonrası. Vietnam’daki Çin Kültürel Mirası. Vietnam-Çin İlişkilerine Kısa Bir Bakış. Çin ve Vietnam’da Günlük Yaşam... Çin ve Vietnam’da Yeni-serbestçilik ve Direniş. Çin’den Şiir Çevirileri Yüen, M. - Kitaplar Üstüne Juyi, B. - Mutsuz Bilgin Fu, D. - Savaş Arabaları Baladı  Tung P’o, S. - Oğlunun Doğumu Üstüne  Çing, A. - Paris Ağıdı Çi, L. - Yazma Sanatı Çing, A. - Bir Gülümseme Çing, A. - Kar Düşüyor Çin’e Feng, Ç. - Han Po Odun Kırıyor: Anneyle Çocuk Arasında Bir Konuşma Çien, W. - Arkadaşının Savaştan Döneceğini Duyarak Arif Dirlik’e (1940-2017) Çin araştırmaları alanında yaptığı büyük katkılar ve genç araştırmacılara bir rol modeli olması dolayısıyla

---

[1] Çeviri ile ilgili önerileri için Ali Rıza Arıcan’a teşekkürler.